
TOFANA TSŪNAMĪ LŻ ASŻYA
FŪAD SĪPAN ( AKPINAR )
TOFANA TSŪNAMĪ LŻ ASŻYA
Almanya, 03. 01.2005 - Tofana Tsūnamī di dawiya sala 2004an de derseke wisa da mirovatiyź, ku dinya ji bilī sirūžtź ( tebīetź ) malź ti kesī nīne. ( Tsūnamī gotineke Japonī ye ū tźye wateya ( mana ) ku pelźn avź yźn mezin, ku li bendera ( līmana ) behran de di pź erdheja di behrź de ēź dibin ne ) Tofana Tsūnamī di 26.12.2004an de di Okyanūsa Hindī de ēźbū ū tesīra xwe li van welatan, Īndoneziya, Hindistan, Tayland, Srī Lanka, Maleziya, Maledīvin ū li hin adeyźn biēūk bū; tźye gotin, ku heta niha nźzīkī 200 hezar kes jiyana xwe ji dest dane, bi mīlyonan birīndar hene, bi mīlyonan jī zarok sźwī mane ū ji niha ve ji destź germa havīnź li herźmź ū ji tinebūna ava ū xwarina temīz nexwežiya Kolera, Tmalarya ū Tīfo dest pź kiriye. Ji kesźn jiyana xwe ji dest dane bi hezaran Ewropī ū ji derźn din jī hene.
Ger mirovatī ji Tofana Tsūnamī dersan bigire, dź bizanibe, ku ew cīhana bi sedan salan ū bi hezaran salan bi milyon ū milyaran li ser žer ū bombebaran hatiye kirin ū bi milyonan qurban di žerźn bź bingeh ji bo erd, ol, menfeat ū berjewendiyan, ku piranī jī ji bo nexwežiya pīskolojīk ya žexsan ū ji bo īdeolojiya ēend kesan hatine kirin, di dawiyź de nabe malź bavź ti kesī ū īnsanetī li hemberī vź felaketź, vź tofanź dibe qijik ū pepūk, ku nizane ēi bike.
Wisa tźye xuyakirin, ku dź ev tofana, felaketa Tsūnamī ne ya ewil be ū ne jī ya dawī be. Lź cīhan hźn li hźviya pir tofan ū felaketan e. Hin tofan dź ēźbibin, ku mirovatiyź bi destź xwe ev cīhan xerab kirine ū him tofanźn tebīetź jī hene, ku mirovatī dź nikaribe li pźžiya wan bigire. Gaza ku ji eksozźn erebeyan ū ji boriyźn karaxanan, ku bi salan e tebeqa Ozonź ya ku wek rojź di filītre de derbas dike xerab kiriye ū loma cīhan roj bi roj germ dibe ū ger wiha berdewam be, dź qežaya ( būza ) antarktīs ū ya alaskayź jī bihele ū rojek were, dź cīhan di bin avź de bimīne. Lź hźn tofanźn wisa dź di jiyana mirovatiyź de bibin, ku heta niha li ser zźde nehatiye sekinandin. Tźye gotin, kevirźn mezin ku jźre dibźjin Asteroid, yźn di valahiya hewayź de ne heger werin li cīhana me kevin tesīra wź dź ēawa be hźn ti kes nizane.
Lź mixabin mirovatī wisa belengaz e, ku di rojźn wiha de jī ji īnsanetiyź dersan dernaxe. Ew alīkariya peran, ku niha him ji aliyź kesan ū him jī ji aliyź dewletan ve tźn kirin li hember vź tofana Tsūnamī, ku li bažūrź Asiya qewimiye reqemźn wisa komīk in, ku mirovan di heyretź de dihźle. Rayedarźn dewletan ū siyasetmedarźn wan derdikevin ēapemeniya zindī ū pesna alīkariyźn xwe ū hemwelatiyźn xwe wek bźsīnor ū matmayī didin xuyakirin. Lź rastī ew e, ger mirov mīnakek bide, ku ew bi alīkariya xwe ēiqas belengaz in, tźye īspat kirin. Almanya berź behsa milyonekī kir ū pažź gotin du, sź ū niha jī dibźjin bīst milyon. Heta niha pereyźn ku li tevaya cīhanź hatine komkirin nźzīkī milyarek Euro ye. Lź gava mirov mīnakek din jī bide, ku mirovatī ēiqas pintī ye ežkere dibe. Avahiyźn ku li New Yorkź ( World Trade Center ) di yanzdź īlonź sala 2001an de ji aliyź terorīstan ve bi ketina balafirźn peyan ( sivīl ) hatin hilwežandin ū ji bo ku ji nū ve bźne avakirin sisź heta heft milyar dolar pere jźre hewce ye ū ji bo van avahiyan ji nū ve ava bikin ji niha ve ev pere hatine berhevkirin ū van berźzan qet ēavźn xwe naqirpīnin, ku ewqas peran ji bo du avahiyan direžīnin. Her ēiqas niha cīhan li ser vź tofana Tsūnamī li bažūrź Asiya lorī ū goriyan dike jī, žūphe nīne, ku ēend roj ū yan jī ēend hefte derbas bibe, dź dīsa her tižt bźye jibīrkirin ū mirovźn mexdūr yźn li Asiyayź dź bi qedera wan ve tenź bihźlin ū her tižt li ba van birźzźn pintī ū belengaz wek berź gul ū gulistan be.
Dema mirov van rojana li piraniya malperźn Kurdan dinźre, gunehź mirovan bi xwediyź wan malperan tź, ev tofana Tsūnamī, ku hingiya mirovatī heye mīnakek wisa ēź nebūye, qet qīmeta nūēeya li ser vź tofanź li ba wan nīne, ku ēend gotinan bi Kurdī li ser binivīsīnin.
FŪAD SĪPAN ( AKPINAR )
fuadsipan@yahoo.de
|
|
Navnīžana ev nūēe jź hatī: PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd ū Kurdistanź daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyźn Aborī ū Avakirin, Pirojeyźn Cand ū Huner, Lźkolīna Dīroka Kurdistanź, Perwerdeya Zimanź Kurdī, Perwerdeya Zanīn ū Sīyasī, Wežana Malper ū TV yźn Kurdistane.
http://www.pdk-xoybun.com - www.xoybun.com
Bo vź nūēeyź navnīžan:
http://www.pdk-xoybun.com - www.xoybun.com/modules.php?name=Sektions&op=viewarticle&artid=298
|