PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weşana Malper û TV yên Kurdistane.

Seyid Feysel Moctevî

Mamosta Hejar (1920 - 22 .02.1990 )

Mamosta Ebdurehman Şerefkendî li sala 1920ê de li bajarê Mehabadê de hate dinyayê.û li gundê devr û bera Mehabadê û Bukanê li nav hicrê feqiyan da dersa dînî xand hêj icaze nevergirtibû babe vî ço ser rehmeta xudê û ev mecbûr bû dest li xandinê bikişîne û êtîmê babe xwe xweyî ke.hêşta 17 salî bû ku dikeve ber mal û maldariyê.ev jî bi rebenî û jariyê.li Mehabadê dizevice ema kebaniya vî bi nexweşîna Tîfoyê dimre.

Ev ber hesreta dildara xwe Mehabadê cîde dihêle û diçe bajarê Bukanê.û li vê jinke din dixaze binavê Meisûm ku diya zarûkên viye.

Mamosta Hejar lavekî 20salî bû ku dest nivîsîna helbestan kir. Ev xandin û nivîsîna kurdî xwe fêr bû çonkû zarûtiyê de evîndarê Kurdistanê bû. Ev tew helbestên Melayê Cizîrî,Ehmedê Xanî,Vefayî,Hacî Qadirê koyî û Xalemîn aşina dibe û ji helbestê van teisîrê digre û dest bi helbestê kilasîk dike û li 24saliya xwe de li Kurdistanê de meşhûr dibe.

Wêne : Mamosta Ebdurehman Şerefkendî

Li 24saliya xwe de li bajêrê Seqizê de dikeve hebsê de.û dema li zindanê derdikeve direve û diçe Îraqê û tûşî derbideriyê dibe.li şoreşa Mela Mostefayê nemir de hevkariyê dike.li devrana Şahîtiya Îraqê de dubare li tirsê polîsên Îraqê direve û diçe Sûryê û Lubnanê û Misrê du salan li Sûryê û Lubnanê dibe û jin û zarûkên vî jî diçine vir.

Piştî nigûn bûna şahîtiya Îraqê dizivire Kurdistana Başûrê.livê dimîne heta ku şoreşa Mela Mostefa şikistê dixo ev jî tev Barzaniya mala xwe cîde dihêle û berev Îranê tê û li bajarê Kerecê de dimîne û dest bi nivîsandinê dike.heta sala 1990ê ku diçe ser dilowaniya xwe.û termê vî helbestvan û nûserê netevî li Mehabadê de dispêrine axê.li mamosta Hejar 4kur bi navê Şêrko,Agirî(Mostefa),Zagros û Xanî bi cî mane.

Ya gotinêye ku îro mocessima vî helbestvanê neteviye Kurd li zadgaha xwe mehabada serbilind da vekî nigehbanekî dayimî hinda dervazê vî bajêrî ravestaye.

Berhemên vî 24 pirtûkin :

Alekok

Vergêra MemoZîn bi soranî
Vergêra Şerefnamê bi kurdî
Dîwana helbesta Bu Kurdistan
Çarînekanî Xeyam (verger)
Henbane Borîne (ferheng)
Vergêra Quranê bi kurdî
Vergêra Qanûna Ebû Elî Sîna bi farsî
Şerha Dîwana Melayê Cizîrî
Sifra bê biraneve (vergêra pirtûka Şerîetî)
Çêştî Micêvir( serbihoriya vî)

Li Mehabadê heta Bexdayê

Mamosta Ebdurehman Şerefkendî serbihorya xwe bi vî terzî dibêje : ez li sala 1920ê de li rojkî baranî de li hawînê li diyekî 16e salî û babekî 48salî li bajarê Mehabadê hatime dinyayê.babê min mella bû. Emma şola melatiyê nedikir. Babê min dikan hebû û pê vê xweş dibihorand û jînavî li dost û refîqê vî baştir bû.

Paşî bûna min eşîra Şikak hêriş anîne ser Mehabadê û xelikê bajêr talan kirin û mala babê min jî bê par nema heta landika bin mide derêxistibûn û ez havêtibûme ser axê û çobûn.babê min hemû malê xwe li dest da û paşan hêdî hêdî veza jîna xwe baş kir.

Ez du salî bûm ku dayika min ço berehmeta xudê.piştî hingî jinek bîhanî bo du salan ez xudan kirim.vextê ku ez bûme 4salî babê min jinek din anî û ez bûme xudanê jinbabê û li zarûtiyê de ez li mehebeta dayikê bêpar bûm.

Babê min du sala ez şandime mizgevtê ku fêrî Quranê bim emma ez kurd bûm û Quran jî erebî bû ber vêhindê ez heta du kelîma jî fêr nebûm. Paşî du sala babê min destê min girt û ez birme bal Mele Rehman ku medrise hebû. Medrese odek tarî bû ku feqet derê vê re nûr dihate jor.ev ode xanî ve zeliqî bû ku tendûr tê de bû. Vextê tendûr dihlkirin ev ode tejî dûkel dibû û çavê zarya sor dibû û rondik dikirin vextê ku dihatine derve bizor rêka xwe didîtin. Ca meta Amîn jina Mamosta Mele Rehman hemû rojê tendûr dihilkir û nan dipat û dibirê bazarê û difirot.

Vextê ku ez û babê xwe gihîştine bal Mele Rehman babê mi gote Mele Rehman min kurê xwe aniye bal te ku tu dersê jêre bêjî.Mele Rehman gote babê min tu çawan didî tehvîla min.babê mi gotê goştê vî bote hestiyê vî bomin. Yanî hindê lêde bomirinê.gotinê wan rengê marebirîna bûka dida. Paşan Mele Rehman got her sal dibe tu du hesîla bo roniştinê û her heyvê qiranekê pare û her eyînyek 4şahiya bo heqê av vexarinê bidey min.

Min hesîlekî taze gel xwe biribû vextê çavê meta Amîn kete hesîla min got kurê min vê hesîlê bide min ku ez nivêjê ser bikem û ezê hesîlke din bidme te.

Min dîsan dersa Quran û şerîet li vê medrisê de despê kir. Mele aliyê jor dirûnişt û nedkarî li ciyê xwe rabe û me tenbî ke em 20kes bûn mele bo tenbî kirina me alaşke dirêj bal xwe danîbû ku digihîşte hemû aliyê odê heger keskê qise bikira naw serî dida. Heger rojkê mele medrisê de neba meta Amîn dibû cênişînê mele û heger ev jî neba me rêka xwe digirt û em diçone mala xwe.

Ca heger keskê ders nexandiba yan bêterbiyetî kiriba vê rojê wavêyla bû darê felekê dianîn pêyê zarûkan pêve girêdidan û pê şivkê ter bin pêyê wan didan.

Rojekê vextê ku em medrisê de bûn bû gurêna balafira û şerqe şerqa topên şer em tirsiyan û me dest kire giryanê û Mele Rehman jî tirsiyabû û reng sûretê vî de nema bû. Gote me herne malê xwe. Zarû lev belaw bûn û her yek ço mala xwe. Vextê ku ez giheştime mal mi dît ku babê min keyfxweşe.mi sebeba keyfxweşiya babê xwe bisyar kir.babê mi got : Mele Xelîl bu mana şaşikê gel devletê şer dike û kêm maye hêzên devletê li Mehabadê derxîne. çinko Riza Şah destûr dabû nabe kes şaşikê bide serê xwe. Ev şere heger çi ser şaşikê bû, emma hisa nasyonalîstiyê vicûda mi de çêkir ku heta axira omrê min gel mide ma.

Dema ku Mele Xelîl şikest xar em bu ders xandinê çone gundê Birhanê Li mabeyna du bajarê Mehabadê û Bukanê. Omrê min 9salî bû dema ku ez bûme feqî û devletê çi heq û hiqûqek nedida feqiyan û jîna feqiyan bi xelkê bajar û gundan bû her roj feqî diçone ber derê malan û ratiba xwe divergirtin û tînane hicrê mizgevtê de pevre dixarin. Min devrana feqîtiya xwe gundê Birhan , Pesvê , Turcan , Kermendarî li naw eşîra Mangur de bihorand.heger çi mi pirtûkê dînî baş nezanîn emma mi li derbiderya xwe de zilma xan û erbaba li ser gundiyên feqîr û reben hiskir.

Emma pê vê bedbextiya ku mi hebû hindek caran jî diketme naw evînê û li vê evîndariyê de ez gelik giriyam. Ez du sê caran aşiq bûm û hemû caran mi evîna xwe de şikist xar çonko ez feqîr bûm û min xeyrî cindîtiyê zêde tiştek nebû keçik mi razî dibûn emma qanûn û yasayên neseraste welat icaze nedida ku bab û dayk û axayê gund kicê xwe bê pare û pêşkêşî bidene kesekê ku hejê dike.

Eger çi min li işqa kiçan da şikest xar emma ev bû sebeb ku ez bibime evîndarê welatê xwe. Camî helbestwanê nawbange Îranê dibêje rojkê mirivek diçe bal şêxekê û dibê ez hatime ku bibme morîdê te. Şêx dibêje tu çicara aşiqê keçkê bûyî. Dibê na şêx dibêjîtê here hej kiçekê bike ku mehebet bikevîte dilê te.

Ez jî li vê rêkê de çom heta bûme aşiqê Kurdistanê û li vê rêyêde min çicarî hizra mal û zarû û jin û kesûkaran nekir û ez li çitiştan netirsiyam.

Temenê min 17sal bû ku babê min li gundekî dûrî bajêr bê duxtor û derman li ber zikêşê mir. Bu min sê piçûkê jinbabê du bira û xûşkek û mangeyek û zevyeke dêm û sêsed tûmen qer cîda hêla. Ez mecbûr bûm dest li xandinê bikêşim û bêm vî mîratê giran bi pişta bê tecrobetiyê hilgirim. Li xandina wan çend salan de ez fêr bûm ku Farsî bixûnim û kit kit Erebî jî dizanî bi xandina çend kevne pirtûkê dînî. Mi zevî kêlan nedizanî û ber hindê zevya xwe da icarê bi sed pûtê genim. Hindek jî nawmala kevn me hebû me ev dane çar bizina , bizinê me zêde kirin. Mi gel şirîkekê de hindek totûn û bostan çandin. Yêk du salan piştî mirina babê min jiyana me nexweş derbaz bû. Li seranserê zistanê de me nekarî kîlokî penîr yan şîrêj bikrin , me nanê tirsî xwar. Jinbaba min salekê paşî babê min mêr kir. Zêrê xwe û hindek nawmal jî tev xwe bir û sê zarûyê siwa êxistine sokra min ku yê mezin 9salî û yê biçûk sal û nîv omrê vî bû. Destê min erd û esmana qetiya. Ca mi çi xwelî bikira naw serê xwe? Emma menşûre ku dibêjin : dil feqîriyê nizanît.

Li gel hemû feqîrî û reben û jariya xwe ez dîsa bûme evîndarê kiçikekê. Gundê me ketiye çiya de gelik sîrik têde şîn dibe. Gundê cînar de keçik têne sîrika. Dilê mi kete yeke wan, evê jî heje mi dikir. Ez çome xastina vê. Babê vê mirovkî diz û mirovkuj bû ku xelk lê ditirsiya. Gote min dibe ez mala te bibînim. Mi gotê neyê mala min çi têde nine, heger tê kiça xwe bidî çêl û kerê min dibe ev bêne xastinê. Eger îro tu keça xwe bidî min û sibedehî ez kasib bim ma tê mi bistînî? Ez dişêm te bilêbînim û biçim hindek tişta li cînara bistînim û danme mala xwe û hindek bizina jî heta ku tu bibînî. Emma ez heta niha sê caran li evîna xwe naomîd bûme heger vê carê jî naomîd bim çilê nayêt. Ca vextê gotinê min bihîstin kabra pê mêraniyê got : heger kiça min bi te razî bît ezê her pê vî kirasa berda bidme te. Kire gazî kiça xwe û lê pirsî, ku aya tê vî mirivî bikî? Evê jî her vekî kiçekî modêrn got,belê,gelek keyfa mi pê tê. Heger ev jî nebe ez çi kesê din nakem.

Ev jine bû sebeba dilxweşiya min û xem û derdê hejariyê li min dûr kirin. Koxtikê tariye min pê hatina vê mire bû biheşt, nanê tirsî gel vê de bu min risqê mîran xweştir bû.hingî ra kenî kete ser lêvê min ku ev hewala min hate naw mala min. pêpalê vê me hat û li bin sîbera malkirina vê de me karî toza feqr û nedariyê li ser milê xwe daqutin. Me herdukan pevre tutûn diçand û hinek zeviya xwe jî dida icare, rizq û kincê me be diderketin. Evê jinê bildî şola derve , şola nav malê veko meşkê û nan patinê bi başî dikir û li zarya jî hişar dibû her veko dayka wan belko zêdetir. Hêdî hêdî ketme xweşiya. Mixabin felekê izna mi neda ku ez xweşiya de bijîm.

Min û vê jinê sê sala pevre derbaz kir,ev li bêbextiya min nesaxiya Tîfo li bê derman û duxtor mir. Dîsan tarîtiyê perda xwe ser jîna mi re kêşa. Nexweşî vekî şirîke birayan mi xirbûn, mala min bû zindan.jîna mi bû jehra helahil.hemû arezûya min ev bû ku ez jî bimrim û dûra biçim. Emma mirin bu bedbexta dest nakevît. Ezîztirîn kesa min hewala jiyana min dest mi derket, ez ketme dest û lepan û min rohnikê bêfayide rijandin. Vel mi hat ku min çavê dîtina mala xwe bêy vê nebû. Ciyê razana mi li min bibû qapûs û mi nedkarî livê razêm.

Hemêşe sîbera vê ber çavê mi bû. Mecbûr bûm li vî gundî dûr bikevim heta ku ev bîra mi biçît. Mi mala xwe bire bajarê Bukanê. Ez gelik jî qerdarê mêrikekî Bukanî bûm. Li tirsê vê hindê da ku diravê vî neçîte avê de 500tûmen dane min ku ez alvêrê pê bikem,belko devlemend bim û diravê vî bidemê, ez bûme şirîkê mirovekê û me dest bi kirîn û firotina titûnê kir.

Vê şolê da mi şansekî baş hebû. Mi şêya qer û merê xwe bidim û tiştik jî mire ma, paşî sal û hindekê mi li Bukanê jinekî din anî ku dayka zarûyê mine, heger çi mi ev jine pê işq û aşiqiyê neynabû û tesadifî çavê min pêket. Emma evê şêya birînê min derman ket û xema jina mi ya pêşte li bîra mi bibet.

Rastî ez gelek caran dibêjim : ez ku hemû tiştan da bedbext bûm û min jiyana xwe da nexweşî dîtine û min bi feqîrî jiyana xwe derbas kiriye, felekê hind başî li gel min kirine ku li her du jina de ez xweşbext bûm. Her du caran min arezûya jîna xelkê nekiriye û ez gelek li bextê xwe razî bûme.

Dukana Nexaze rojve ciyê xirbûna cemaetê bû. Livêda gelek caran basî azadiya kurda dikirin.emma feqet gotin bûn.dilê mi jî se kurda bû û mi hez dikir ku kurda jî xwe re naw û nîşanek hebin,emma mi nedizanî ku kurd boçi bêparin,mi dilê xwe de hez dikir ku kurda xwe re padişahek hebin.û zaryê kurda jî xwe re şahek heban.ev arezûye bû sebeb ku ez fêrî xandina kurdî bim.bîra midaye ku min û Zebîhî zor kêm Farsî dizanî.me pirtûkek binawê (Encimena Edebiyata Kurd) dest xwe ve anîbû û me kire bin çengê xwe û em çone nêzîkî pira Sor li naw şikevtekê da me dixand.me baş nedizanî em bixûnin.

Tête bîra min me ser ev helbesta Şêx Riza :
Xizmîne meden pence le gel eşretî Cafa
Mêrûle neçê çake be gij qulleyê Qafa

Me vihe dixand : (mêrûle lebxê bekosir qlle Qafa) min digot vereng nîne çiko lenge.Zebîhî digot ez leng û menga nizanim emma meinaya vê çiye? Me qirar kir ku ez li babê xwe bipirsim.kitêb pexela mide bû û ez bi tirseve diçom çinko babê min hez nedikir ez kitêbê dersî zêdetir tiştik din bixûnim.şevekê bi tirsetirs mi babê xwe pirsî:babo heger ez tiştekê te bipirsim tu tore nabî?got ne.kevne kitêba xwe min paxla xwe de derêxist û ev helbeste lê pirsî.gelek mi kenya û paşan serasta vê mi re xand û got heger tu hez dikî ewane bixûnî gel min vere.em çone naw hevşa mala xwe.babê min hindekî erd kula sandiqekî kûşkeye asin ku ciyê fîşenga bû bin erdê de derêxist û daqota û himbêzek pirtûkan derêxistin.dîwanên Nalî, Mehvî, Kurdî, Herîq, Şêx Riza û gelik helbestvanên din jî têde bûn. Min hemû şewan bu vî dixandin.babê min gelik li wan helbestan ezber bû.xeletê mi jî serast dikirin.vextê ku me xandin xilas dikir kitêb dikirne naw sandiqê de û carek din dikirne bin axê de.hemû şevê eve şola me bû.

Pê vê xandinê ez fêrî xandina kurdî bûm.bo hindek kesa kitêbê Îraqê dihatin ewan jî didane min û min dixandin.helbestên Hacî Qadirê Koyî û Melayê Cizîrî û hindek helbestên din yin netevî min ezber kirin.
Ez jî bi feqîtî gunda ketibûm.rojekê ku min gundê ûçtepe dersa feqîtiyê dixand kake Rehmanê Hacî Bayiz Axa ku axayekî edîb bû hat û sera hicra feqiya da.livê basa helbestên xweş hatekirin.çend xezelên Erebî li bara firaqê da xandin.paşî got hûn hez naken ku ez çend şêirê kurdî bû hingo bixwînim?vextê ku zanî em hez dikin tercîibendek bo me xand.ku helbestê Xalemînê Qisqelayî bû.mi nezanî evî şeirê çi teisîrek danî ser hewalên mi. belê ez dizanim ku gelek teisîr li ser min danî û tewavî bedenê mi lerizî. Ez rabûm û min destê kake Rehmanî maç kir.mi xast ez vê helbestê binivîsim .kak Rehman gote min, min sûnd bu vî xariye ku kes nabe vê helbestê binivîse.çonko ditirsiya neke bikeve destê dijmin.

Vextê ku ez li vî naomîd bûm.sibekî zû ketme rê ku biçme gundê Qesqela û rêya vê bi peyatî sê roj bû.ez du roja peya çom heta gihîştime bajarê Sablaxê(Mehabadê) livê gotine min Xalemîn lêreye.ez gelek dû geryam heta ku min ev li mizgevta Rostem Beg da dît.bi giryan û ah û zarî mi gotê:ez aşiqê wan helbestê teme.tu wan helbestê xwe bide min. Xalemîn haşa kir û got :ka gez,ka parçe,şeirê çi,kake Rehmanê çi?babê min villa mi şeir tune.ca tu şêt bûyî ma mirov sê roja rêka peya dide ber xwe ev jî ku bikevîte dû şeirekî qaçax.tu dînî here mêjkê xwe derman ke.xuda dizane ez dest li gun dirêjtir zivirîm.

Êdî gelik pêneço ku babê min mir.mi dest li xandinê kêşa û hatme gundê Terxe ku mala me vir bû.ez li dinyayê bêxeber bûm ku gêre û kêşa nan peyda kirinê kete istûyê min.emma fikr û xeyala wan helbestan li serê min neço der.vextê ku min nekarî wan helbestan dest xweve bînim,mi xwe dest bi gotina helbestan kir.mi jî tercîibendek li ser vî veznê dana û bi vê endazê.min bo yek û du hewalên xwe xand.keyfa wan pê hat,yan jî li ber dilê mi digotin başe.belê min xwe dizanî ku helbestê min li meina,senetê edebî û rewaniyê de nagehine helbestê Xalemîn.li daxê xwe de ez zêdetir disotiyam.min hewalek hebû navê vî Mela Rehmanê Navik bû.gundê wan jî nêzîkî gundê me bû.ev li Sêvedînê û em li Terexe bûn.car û bar ev dihat sera mi dida û hinik caran mi sera vî dida.ev kurekî zor dilsoj bû.dilê gelik kesan bal vî bû.mi jî gelik heje vî dikir.heger em gihîştibane yêkdu me bu hev derd dil dikirin.

Rojekê çome Bukanê şevê çome taxa Şêxler li mala Kake Rehman mêwan bûm.şevê basa helbest dikirin.mi jî got mi dostekî şayir heye û naxazît kes navê vî bizanît.hindek şeir gotine.bihizra min baş ninin û kêrçi nayên.min hindek li wan helbesta bu Kak Rehman xandin.sibêzû ku ez rabûm û min xwe bu çonê hazir dikir,gote min ezê te siwarî rêkim û xulamekê jî bidim gel te.yan tê wan helbesta mi re binivîsî yan çavê te malê nakeve.her çi min got bêfayide bû.emma sûnd xar ku çicarî navê mi neîne.kake şeir ezber kiribûn û meclisa de dixand û xelkê xwe re dinvîsîn,heta velê hat ku pêş hingê de ku ez bigîjime Sablaxê,gelek hewalê min xwe re nivîsîbûn.

Şewa din çome gundê Qaqlave û li mala verzêrekê miwan bûm.roja din her çend heva nexweş bû ez çome gundê Mûsa Kendî şevê ez mame mala Sofî Sadiq.sibêzû dibe ez li ciyayê bilinde (Gule Zerde) ser bikevim.gotine min xetere îro dê bibîte bager.min çar tûmen dane kabrayekê ku gel min bêt.

Birastî tehlikeyek ecîb bû,ne çavê min divebûn ne çavî kabrayê beled li ber bagerê.belê evî rê dinasî,mi xwe pişve kemerbenda vî ve girtibû û evî ez dû xwe ra dikêşam.

Pitir li hevtê mirovan naw çiya de gîr kiribûn û rêka xwe nedinasîn.kabrayê beled got:ezê vî feqiyê ser bêxim û paşan ezê bêm ve rahnimayî kem.lêre ra kabra zivirî.bayekî tind dihat.ez ser jorda bezîm.xavka min çiqla darê ve ma.mi got hemû tiştê min dest çon bila xavka min jî tere be.çome gundê Berdereş ser bi bajarê Banê.çome malekê kû du jin û kiçek têde bûn.

Roja din her bi nebeledî çome gundê Sertezên mala haciyekê bûme mêwan.xweş suhbet û sexî bû.pênc û şeş mêwanê din jî hebûn.siba zû ku rabûne nivêjê hacî got hêdî baxivin ku feqî hişar nebe vektiştê fêrî nivêjê nine.vextê ku ez xewê rabûm hecî ez gurc û pêç kirim û saq û gore kirne pêyê mi de û ez ispartime pisporkê ku mi hişar be.vê rojê li naw rêkê de befrekî giran li ser me de barî.şevê em çone gundê Siyavme li naw cengelê Çixordaye ser bi bajarê Banê.ez feqî bûm û min pêşnivêjiya wan dikir û gelek dua jî wan re dikirin.

Şevê nanê genim û nanê garis bu me înan.sibêzû min nivêj bu wan kir û ez razam.paşî têştek dereng ez li xewê rabûm.min dît ku hemo xelkê gund dortadora dîvanxanê rûniştine.gotin feqî nivêja te gelek ser dilê me bû.heger lêre bimînî emê pênc bizinan û zekatê bidne te.here ser kaniyê raveste bera xwe bide keçikan dilê te kete kîjanê emê te re mare ken.bibe melayê me û zarûkan re dersê bêje.min bi hizar derd û belayan xwe li destê wan xilas kir.ez vê rojê der ketin befr gelek barîbû.rêke li min vina bû û ez birsî bûm û gelek vestiyayî.paşî nivêjek dereng min şûnpêyê nêçîrwana dît û ez ketme dû devsa wan re.çome gundê Bilesen mala kevxuda de.vextê ku ez rûniştim jin dihatin berê xwe didane min û diçon.paşan yêk hat saq û gorê min derêxistin û befra ser kincê min temîz kirin û gote min rengê te gelek zer bûye me fikr dikir tê niha bimrî.

Vê şevî ez come mizgevtê.siba zû çodarê Îraqî ku bizin hebûn diçon.ez jî ketme gel wan de.dibe befir pê pêyan pêpes kiriban (qutaban)heta ku bizna bikariba herin.heta paşî nivêjê ez gel wan da bûm pêyê min gelik cemidî bûn.min gote wan ezê herim rêkek nîşa mi dan mi baş nezanî.paşî cida bûna wan rêka min bezir bû.hindekê çiyayekê re comexar reşatiya gundekê kete ber cave min.min fikir kir ku evê her ev gunde ku evan digot.serberevxar nav cengel de rû bi gund diçom.paşî sietekê rêveçonê ez giheştime ciyekê ku befravê çobû erdê vê hilû bû ez zeliyam û girêl bûm heta giheştime berekê mi xwe girt.

Dema min berê xwe da bin xwe re gelik kûr bû bi endaza malkî du tebeq dibû mi hindî xwe kevir ve digirt mi nedikarî ez se bikevim sele berkî hilû bû pêyê min çiciha bend nedibû.mi ne rêka paşta çonê hebû ne ya pêşte çonê.heger ez livê bimabam yan dirinda dê ez bixarama yan jî ezê sirêbibrama.bin mire befir bû min çi çare neman mi evil kopal û xorcika xwe avêtne xarê.paşan bineçarî min jî xwe vî kevrî re avêt.ez befrê de bat bûm paşî gelek xwe kotanê mi karî ku xwe li nav befrê bikişînim.destê min cîderketibû dema ez li nav befrê derketim min kobal û xorcika xwe jî peyda kirin û ez hêdî hêdî berev reşatiyekê çom kanî bû vextê ez nêzîkî kaniyê bûm dazde sehê gund hêriş anîne min.min bi destekê li xwe difai dikir kêm ma bû ev mi jevderînin ku cahêlek bi mere ve gihişte min û ez li wan seyan xilas kirim.

Ez gel xwe birme gund em cone mala wan. mala xwe de ev û xûşka xwe tinê bûn.mala wan teng û tarî û ritûbî bû ez gerim kirim û çavke mêvûja mire anîn û hostayê sinixçî anîn destê min girtin.

Piştî nîvro ez mal derketim û kurik rê nîşa mi da û ez berev gundê Encîne ser hedê Îran û Îraqê ketme rê.mi xwe gehande gund û çome mala Xelîfe Salih û şirîkê min yê çodarê xudanê bizina jî giheştibûne vir.roja din ez tev xudanê bizina ku Îraqî bûn berev bajarê Silêymaniyê ketme rê. Min kes nas nedikir.ez ku xudan jin û mal û zarû bûm niha tinê mame.min pirsa misafirxanê kir.gotinemin tu Îranyî te nasnameya Îraqê nine polîs dê te bigre.hotêlik nîşanî min dan û ez çome vir.

Şevê çome qehvexanê kete bîramin ku min dostek heye ku xelkê Pêncivînêye.emma Pêncivîn bi zilzilê xirab bibû.mirovê vê çobûne bajarê din.dibe dostê min hatibîte vira.min kesekê pirsî: erê mala Ebdillayê feqîye helbestvanê Pêncivînê lêre nine? Gote min belê dikanek li ser cada teze heye.şevê çome himamê û sibê çome kitêbfiroşiyekê û min pirsî. Dikana Mele Ebdillayê feqî nîşa min da.ez çome jor û min silav kir.

Ez nas nekirim.min got ez Hejarim.vextê zanî dest bi giryanê kir.min gotê giryan lazim nine. Şolekê bike ku kes nezanît ez lêreme.got belê kesek heye dibe bizane.ezê biçim bêjmê.ço paşî kêmekê hat û mêrikek pîre eynekiye simbêl tiraşî ku ran û bergûzê pînekirî ber da bûn gel xwe anî.evî dûrve kire hewar û got êtîm heger reben polîs bizanît xo dê te bigirît.paşan dildarî dane bedilê min û got rabe biçin ez birme mala xwe û gelek hirmeta mi girt û got lêre mala xwe bizane.

Ez vê male de gelek biste bûm. Bu nan û çavê mi xwe digote jin û zariyê vî mire bînin.navê vî mirvî Mîrza Rehman Baneyî bû.birastî ev bu min mamostayekî meinevî bû û her vereng pişt û penahê feqîran bû.eger çi bixo jî feqîr û destteng bû.emma baştirîn kesek bû ku ez di jiyana xwe da gel de aşina bibûm.belê bidaxeve îro ku li kurdan babek peyda bûye ev dilê axê de razaye.rihê vî şa û ser qebrê vî hemêşe pir gul û giya bin.

Ez li avrîla sala 1948ê de çome Bexdayê.li vê de rût û birsî û belengaz bûm.mi ziman nedizanî.çi kes nedinasî.ez xanyek nebaş da dijiyam ku basa nebaşiya vê bi kitêbkê tewaw nabe.çiko erzan bû.dema ku ez çome Bexdayê min 16dînar hebûn.mehê du dînar icara xewa mi bû.ez sibê heta êvarê dû şolê digeriyam.min feqet dizanî bêjim (şoxol)min digote kê serê xwe dihijandin.

Rojekê kabrayekê bi zimanê kurdî li min pirsî : tu çi kareyî?min gotê kurdim û xerîbim û ziman nizanim û şol dest min nakeve.gote min tu kurdê Sablaxêyî?mi gotê belê.gote min ez jî Sablaxîme û cihûme(izraîlî)û nave min Pirmiyaye.ezê te re şolê peydakem.xast pare bide min, min qebûl nekir.mi gotê min pare mift nevêt.ez bi nan xarinê deivet kirim mi qebûl kir û min danekê têr xar.reng û rûyê min vebû. ca paşan gote min here lali Meneşe bêjê bila şolekê bide te.

Dema çome lali Meneşe û min gotê pirmiya ez rêkirme ku tu şolekê bidey min.gotemin başe here sere mehê vere ezê şolkê te re peydakim.ez hatim mi gote Pirmiya:7roj bu serê mehê maye.ez wan 7rojan de çibkim?gote min here tekya Xevsê Geylanê dîwanxana Neqîb.kabirayek livêye,navê vî Hosin Kernaçiye.xelkê Sablaxêye.bêjê Pirmiya ez şandime bal te.bo min şolê peydake.ez çom mi Hosin dît.pîremêrekî qise xweş bû ser kursiyekê rûniştibû.qelyan dikêşa ez jî yêke rebene qirêjû bûm.mi gotê Pirmiya ez rêkirme.gote min tu Sablaxyî?min got belê.bo min çavek xast. Ez gelek rûniştim evî çi negot. Mi gotê mamo heger şol bo min çinine ba ez biçim.gote min lavo şol te re peyda bûye. Ez çi dixom tu jî tew min. te çîk dive.

23. 02. 2005

Seyid Feysel Mojtevî

sayedfaysal@yahoo.com