ÇEMÊ EREZ BI XWÎNÊ ÞELÛ BÛ!
Ji berku ev nivîskar zêde oldarîyê dimesîne, me hewce dît em nivîsa wî bigirin besa arþîvê.
Mêrik agir bi cixara xwe va danibû, ji alikida dûmana cixarê diksande cigera xwe ya sipî, ji aliye din da, li çemê EREZ ya þêlû dinhêriya. Halbuki eva çend roj bû baran nedibarîya bajêr. Mamafih þêlûbûna çemê aras qet wî eleqeder nedikir. Lehzeki cixara xwe dani cîkî wek mîna xwelidang bû di zinar da. Ji aliyê din destê xwe da bin ruyê xwe û di xeyala da çû. Zêde mehzûn bû, hetta xemgin dihate xûyandin. Ji bû ku xeberne dida evan tev ji rûyê wî dihate xwendin. " Wek eva ez diçimê Erzêromê. Çûyênê ez diçim lê ki derdêmin çareseri dike?"
Nihayet di ciyê kû runiþtîdabu xwe rastkir. Berê xwe vegerande "ker" û qêrîya ker û go çûûû... Ji bircîbun û rehtbunê kef bi devê ker keti bu. Jibû ku giyakî xwarinê bibînê zimanê xwe li çaqila di alast. "Cuuu.. " Bi vê dengê kû di gûhê ker´da qiriya. Ker kû ni zanibû li ser barêwi çi heye, lingexwey çep hilanî û wek mîna leþkera kete rê. "Ji hîkmetawî sual nay pirsîn, kû ev ker ji teraf xwediye wi da hatiye kirîn. Bi rîvayetek din jî hatiye xespkirin û hetta îro "ker" gavê xwe bi lingê çep davêje û vaziyeta xwey ´´hazrol´´ xiradike.´´ Tê xwiyan kû ´´ xwediyê ker´´ zaninbuna xwey kû li zaningeha raketine (Yatili okul ) heldaye. Wê zanebunê eynî di xwaze kû bide kerê xwe jî. ´´Bi lingê çep marþ´´. Çep, çep, çep... Di þûna ´çep´da çima carek jî ´Rast´ nay gotin, ne mêrik dizane û ne jî kerêwi...
Ker evkas bangê çep dikeve gûhêwî disa ni kare çepê xwe rind bavêje. Lingê wi li kevira dikeveû dite wiþe. Xwedî yê ker´ê reben! Ne rast çuyinaker, ne femkirina bangê cep ûne xebitandina lingê ker didît.´´Kevire deh km. Carek, ker dida sekinandin. Ji bû kû dûzena çep bide rûniþtandin.´´ Dîsa bi bangek çep emrê ´´marþ´´ da! Feqet çi bibe jî kû van banga hildida kû kerek bû! Ker; carna xwe þaþ dikir û lingê xwey rast davît.
Hindik mabu ji ser pira Aras´ê (texte) bibhorin, ker kû mejû yê wî tevêhev bibû dîsa lingê xwey rast avît. Avîtinê avît lê bi hezara pûjman bû! Xwedîyê ker, jê bêhna teng girêdana bendê þekala ji bîrva kiribû. Bi dengê bilind ewha qîrîya; Kuro kerê kurrê kera, eva çendsale(70 ) me nikaribû te bi linge çep hîmbikin. Em ewqa liser te dilerizin; lê tu hereket dite da nabînim. Ji himkirina felsefa çep, nabînî kû min pirû gûhête kiþandîye çiqqas dirêjbûye? Tû çi dikî bike, em xweyê felsefa çep; Mûtleq emê remanê xwe bite û bi hevalête bidin qebulkirin. Bîrva neke kû remanê felsefa çep, eþike kîye. Kî wê eþîkê bibhûre wek mîna kû ez lite dixim nahêlim. ´´Dixeniqînim,dikûjim ha!..´´ Lazim bibê ê kû remanê me qebûlnekin ´´Diþewitînim´´Sehpayê 1930, ya kû di kela (depo )ya dane derdixim, þirîtêwan rundikim ha!.. Dibin qere kemal, kel êlî, qere yilan napalm (bombe) davêjin serwe! Cun kî em vê dikin tim, Tim va dikin ha!..
´Ker´bi wan bangan û startek teze kû îdara orfî û rejîma darlêxist; Ji tirsa di lerizîya. Bi banga xwedîye xwe kû di newala erez´da bilinbû, lingê xwey çep rakire hewa û wisa ma?
Ew; di wî halê dabun, ji alîye dinda merivekî epê nezê wanbu, bi qeyde kî þaþkirî:
-Lingê kerête çima lî hewa yê, eceb bizmar tira çuye? Xwedîye ker cewab da.
Xwezî bizmar tira biçûya û ez ji jê xilazbûma. heftê salê ez nikarim meþandina linge çep pê bidim hîmkirin! Merivê dûdîya henekî jî þaþ bû û pirsîya:
-Çima ker bi linge çep bi zorî didî meþandin? Yan jî kû bi çep nameþe te lê îþkence kirîye, kû dinav xûnda maye? Sahî ew; evê kû li barê ker´e çi sandûqê? Ezê bêjim cihêze, lê alîkî wî mîna camê?´Ker jî wî nereqise? Xwedîye ker henekjî çep pê wî tijî bû...
-Kûro tû nizanî eva çîye?Nave vî `Telvîzyon´e, te qet ne dîtî ye? Ewê din:
Gûndê me di çîyê da yeû rêyame tûneye, ewha sandûqê telvîz-melvîz nay bame?! Merivê xwedîye f. çep bi bihna teng:
-Win bi rastî cahil manê û feqîrokin. Gûdarîyamin bike, ez ji tera bibêjim. Ev aletê kû em jira dibêjin telvîzyon, felsefa meyê cep bi însana dide zanîn. Merivê çîyayî:
-Qisuramin nenhêre li min tiþtek jite femnekir. Ma tiþtekî bi çeppê we hatîye kû win tim çep dibêjin? Ji ker´ra dahî felsefa çep didin hîmkirin. Hem eqle we ma ne maye kû win jiwî sandûqa boþ hîmdibin, felsefaxwey çep!xwedîye ker destê xwey çep da ser devê li hember xwe û pirsa wî birî.
- Li min binhêre. Sandoq hîmnake, mêr û jinê hindirê sandoqê hîmdikin.
- Hindik mabu çîyayî dîn bibe û tuhaf tuhaf li mêrik rihênî, dîsa jî pirsbûnê xwe neda paþ:-Peki çi hîmdikin van jin û meriva? A din cewab da:
- Çi hîmdikin? jinê meriva çawa ji ´´rê´´ te derxistin, dizî çawa tê kirin, meriv çawa tê koþtin, bi linge çep çawa tê meþandin , ew kessên kû naxwazin di rêça çepda bimeþin çawa tê te´dîp(tirs, ceza) kirin, evan tev tên himkirin. Ilaveten nivîskarên kû bi çep dinvîsînin, biwa çawa ´laîk teror´ tê meþandin, ew kessên kû ji dînê laîk ninên çawa ji wanra diden xebera û …!
- Merivê çîyayî fikirî kû rastê merivekî dîn hatîye. Bi xof pirsîya: Ew melanet´e kû te behsa wan dikir tev di hundirê wî sandoqê da pêk tînen? Te hanîye kû tû bavêjî çemê Aras û bixeniqînî! Bi rastî ez jî bawer buma kû ev tev di hundirê wî sandoqê danê , ji bû avîtina awê min jî alîkarîya te bikira.xwedîye felsefa çep qeneêt hanî kû çîyayî cahile, henekjî pirsa telvîzyon´e direj kir.Ev eslîyeta remanê wî bû ? Ewha got:
- Min ewa ji bu kû ez bawêjime çemê aras min ne hanîye.Telvîzyon xirabbuye, ji bû têmîrê min li barê kerê kirîye û ez dibime erzêromê. Belkî tû bawernakî lê ez dîsa bêjim. Min bê pîrekaxwe(bi dizî) cihezê qîzaxwe û cotek ga firotibû wê telvîzyonê standibû.Felsefa mey kû li ber sekeratê bû, evan( telvizyon, nîviskar, leþker..)li pîya dihêlin.
Merivê çîyayî kete riya gund û bixo bixo ewha got;
- Min tiþtek ji gotinête fem nekir.Ez nizanim tû çawa van merivû- pîrêka temîr dikî. Lê ez ewha dizanim kû tû ; Jiwan zêdetir muhtacê temîrkirinêy! Belkî kû gundê me mîna we li ricâ çep nînin loma win dixtor nasînin.Ema kû tû bixwazî ez te biherim cem melaye gund bila henkî li serte bixwîne.Çûnkî ez hatim wî êmrê (min gelek dîn dîtibûn) lê mînate kû însanajibu temirê tijî bike sandoqê min ne dîtibû?Meriivê çîyayî van gotina hanî zimen û dur ket.
Merive xwedîye f. çep bang li ker(kû lingêwî li hewa bû) kir, çep çep…! Xwedîye ker hê bangexwe xilasnekiribû denge keleþkofa newala erez tevêhevkir. Çîyayî û xwedîye ker xwe avîtin piþt zinara û xwe veþartin.´Ji tirsa lingê ker, disa ma li hewa! ´ Zef ne bihorî yek li ser cilê resmî adin sivîl cesedê du kesan kilore çemê erez bun. Çîyayî û adin ji tirsa li newalejî nenhêrîn.
- Aras bi xwinê þelû bû !
Rûyê çemê cemidî bi xuna du însana sor bu. Ew kesên kû ji hevra bibûn dûjmin, xwînawan hevdu hemêskirin û di avêda çun.Kalê her dû ceseda jî di herba çeneqqelê´da (þerê dûnya yekemîn) bi hevra þehîdbibûn. Li çima wek mîna kalêwan jîyanawan bi hevra ber dewam nabe?
- Mûsebbibê van însana kû tîne qerþîye hev û wan bihev dide kûþtin heftê sale rizîbuyî, faþist, esabî û ji xenî xwe tû heqqê (ema tû wext) nadine kesî , fehmnakin kû xêlkêdin jî wek mîna wan însanin û xwedîye heqqin.
- Ecep ew zîhnîyeta kû di hûdirê sandoqê û xwedîye ker nebin?
- Wergerenî jî Nehîrlerin dili: Tirkî Müellif:Prof. Dr. Ihsan Süreyya Sirma
Not: Win dikarin van wesfa bidin tiþte baþqê û bifikirin!
Werger : Zakîr SÖNMEZ
sonmezzakir@yahoo.com
Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne. Weþandin:: 2004-08-15 (5012 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |