Bi xêr hatin ser PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane.
         
                Kurdish   |   Turkish   |   Engilsh  |   German

Menu
  • Rûpela Serî
  • Nivîskarên Xoybunê
  • Nivîskarên Mêvan
  • Dîrok û Kurd
  • Nexiþê Kurdistanê
  • Belavok Lêgerîn
  • Cand û Huner
  • Helbestên Gel
  • Forum
  • Ankêt
  • Nuce
  • Album
  • Slayd Show
  • Muzîka Kurdî - 1
  • Muzîka Kurdî - 2
  • Kovara Xebat Vejîn
  • Kovara Xoybun
  • Pelgeyên bi Kurdî
  • Perwerdeya Siyasî
  • Malperên Kurdan
  • Li ser me
  • Arsiva Nûceyan
  • Nivîs & Nûçe Biþîne
  • Game-Cilîp- Listik
  • Game - 36KurdishTV

  • Nivîskar

    Ali Cahit Kirac

    Belavok
  • Belavokên Me
  • PDK- ARSIV
  • Belavokên We
  • Arþiva Xoybunê
  • Arþiva Niviskaran
  • Niviskarên Derkirî

  • Helbest
  • Ehmedê Xanî
  • E. Xanî - Memozîn
  • Mela Ahmedê Cizîrî
  • Dîwana Melayê Cizîrî
  • Feqîyê Teyra
  • Celadet Elî Bedirxan
  • Cîgerxwîn
  • Ciwanê Abdal
  • Osman Sebrî
  • Alî Cahît Kiraç
  • Feqîr Ehmed
  • Ahîn Zozanî
  • Abdullah Karabag
  • Alî Kolo
  • Armanc Nerwey
  • Aydin Coþun
  • Aydin Orak
  • Agir Abad
  • Bihrî Bênij
  • Dildar Îsmail
  • Ezîz Xemcivîn
  • Fethî Gezneyî
  • Felemez Akad
  • Hemreþ Reþo
  • Hîwa Qasim
  • Hindirîn Gullî
  • Hekîm Xêlexî
  • Hejarê Kurd
  • Hekîm Xêlexî
  • Husên M. Hebeþ
  • Amade Dive !!!!
  • Leyla Þemmo
  • Kiyaksar Temir
  • Konê Reþ
  • Kovan Sindî
  • Kalê Kurdîsî
  • Mehmed Çobanoxlu
  • Mehdî Mutlu
  • M.Kewê Dilxêrî
  • Mihemed Salih Alî
  • Tê Amadekirin !!!!
  • Navser Botanî
  • Nîhad Temir
  • Royarê Tirbesipîyê
  • Seydayê Dilmeqes
  • Sebrî Botanî
  • Sediq Sindavî
  • Seyid Feysel Mojtevî
  • Þivan Perwer
  • Þengal Osman
  • Seyda yê Arî
  • Îsmet Dax
  • Î. Xelîl Þêxmusoglu
  • FeyzulleKhaznawi
  • Xizan Þîlan
  • Y. Sebri Qamiþlokî
  • Helbestên We
  • Helbest û Stranê We
  • Helbest û Stranê Gel
  • Helbestê Bêperde-1
  • Helbestê Bêperde-2
  • Helbestê Bêperde-3
  • Helbestê Bêperde-4

  • Dîroka Kurdistanê
  • Dîroka Kurd
  • Kronolijî
  • Imp. Med
  • 200 Salê dawî
  • Mervaniyan
  • Cum. Mahabad
  • Serhildanên Kurdan
  • Serokên Kurdan
  • Kerkuk Kurdistane
  • Nasîna Kurdistanê

  • Cand, Huner
  • Pêkenî 1
  • Pêkenî 2
  • Cîrok
  • Bûyerên Dîrokî
  • Gotinên bapîra
  • Tistonek
  • Dîlok
  • Durik
  • Henek
  • Kilîp û Vîdeoyê Kurdî
  • Pirs, Bersîv û Pêken
  • Çand huner û tiþt
  • Xwarinên Kurda
  • Sitran, Def û Zurne
  • Lîztik, Spielen, Game
  • Listikên Zarokan
  • Kincên Kurda
  • Edebîyata Kurdî
  • Zimanê Me
  • Perwerda Ziman
  • Perwerda Civana
  • Perwerda Zarok
  • Zarok
  • Qutîya Muzîkê-3

  • Nivîsên Siyasî
  • Kurdistana Serbixwa
  • Rêzname & Program
  • Projeyan

  • Rojane
  • Serxwesi
  • Biranin
  • Pirozbahi
  • Daxuyani
  • Sirove
  • Lekolin
  • Roj buyîn pîroz be
  • Roportaj
  • Agahdarî
  • Bang - Pêþwazî
  • Daxwaz
  • Xebatên me
  • Wesiyetname
  • Þermezar
  • Þahî û Þabun
  • Þirîgatî - Yekitî
  • Name ( Mektup )
  • Dîtin û Ramanê we
  • Civîn û Semîner
  • Ji Raya Giþtî Re
  • Xonçe, Xwençe

  • Jina Kurd
  • Tekoþina Siyasi
  • Tehdeyîyen Siyasi
  • Tehdeyîyen Civaki
  • Daxwazen We
  • Perwerde
  • Tenduristi

  • OL
  • Ola Êzîdî - Agahdarî
  • Ola Êzîdî - Nasîn
  • Ola Êzîdî - Wêne
  • Ola Zerdeþtî
  • Ola Cihû - Nivîs
  • Ola Cihû - Wêne
  • Îsa Mesîh - Jesus
  • Bibel & Jesus - Film
  • Ola Îslamî - Nivîs
  • Ola Îslam-Mewlud

  • Survey
    Hun dixwazin di vê malperêde zêdetir ci bibînin?

    Sîyaset
    Nûçe, Radyo, TV
    Dîroka Kudistan
    Cand & Huner
    Muzîka Kurdî
    Wêne ( Foto )
    Nivîskarên Kurd
    Zimanê Kurdî
    Pirtûk û Kovar
    Helbestên Kurdî
    Dibistana Kurdî
    Ansîklopedî



    Encama Pirsînê
    Pirsînên me

    Dengdan: 43299
    Nirxandin: 0

    PDK - Slide Show
  • Barzani Slide Show
  • PDK Slide Show 1
  • PDK Slide Show 2
  • PDK Slide Show 3
  • PDK Slide Show 4
  • PDK Slide Show 5
  • PDK Slide Show 6
  • PDK Slide Show 7
  • PDK Slide Show 8
  • PDK Slide Show 9
  • PDK Slide Show 10
  • PDK Slide Show 11

  • Di dirokede iro
    Rojek wek îro...

    Slide Show – Xoybun

    Muzîka Kurdî – 1

  • Muzîka Kurdî - 1

  • Muzîka Kurdî – 2
  • Muzîka Kurdî - 2

  • Photo Gallery–Xoybun

    Foto & Animasyon
  • Nîþana Azadîyê
  • Tekoþîngerên Kurda
  • Wene ( Foto ) - 1
  • Wene ( Foto ) - 2
  • Flaman û Logo
  • Anîmasyon
  • Lîztik-Spielen-Game

  • Projeyên Kurd
  • Projeyên Kurd

  • Lêgerin / Link
  • Malperên Lêgerinê

  • TV'yên Kurdistan ê.
  • Kurdistan TV - Zindî-1
  • Kurdistan TV - Zindî-2
  • Zagros TV - Zindî
  • Kurdistan TV
  • Kurdsat - Zindî - 1
  • Kurdsat - Live
  • Roj - TV - Zindî - 1
  • Roj - TV - Zindî - html
  • Roj - TV - Zindî - swf
  • MMC - TV
  • XOYBUN - TV
  • Þîn Þahî - TV
  • Êzidî - TV / Zindî
  • Malpera Êzidî-TV/Zindî
  • Rojava - TV
  • KNN - TV
  • Rojhelat- TV
  • Zagros - TV
  • Komala - TV
  • Kurd-1 TV - Zindî
  • Tishk - TV
  • Vîn - TV
  • Newroz - TV
  • Zaza TV-Flash-Player
  • Zaza-TV-Media-Player
  • Zaza TV

  • Paltalk Download
  • Paltalk Download

  • Reklam
  • Hunermendên Kurd
  • Karmendên Kurd
  • Kirîna Tiþtan
  • Firotina Tiþtan

  • Radio Xoybun
    Radio Xoybun - Dengê Vejîn ê, Amade Dibe !

    Ansîklopedîya Xoybun
    Ansîklopedîya Xoybun ê A û B, Amade Dibe !

    Partî û Rêxistin


    Medya Kurd, Ereb, Tirk
    Bijî Kurd û Kurdistan
    Malperên Kurdî, Yê
  • Polîtîk-Civak-Huner.

  • _________________

    Bijî Kurd û Kurdistan
  • Medya Erebî

  • _________________

    Bijî Kurd û Kurdistan
  • Medya Tirkî


  • Qutîya Muzîkê-1
  • Qutî ya Muzîkê - 1

  • Zêrzewat ( Sewze )
    Zêrzewat ( Sewze )

    Sazîyên Dijberê Tirka
    Rêxistinên Dijberê Tirka

    Radyo Zindî ( Lîve )
    7 - Radyo yên Zindî

    Qutîya Mizîka Kurdî - 3
    Qutîya Mizîka Kurdî - 4

    Kurdî û Îngîlîzî
  • Perwerde ya Zimanê Kurdî û Îngîlîzî

  • Musa | Cihû | Jewry

     
    Fehmiyê Bîlal





    Fehmiyê Bîlal


    miyê Bîlal di sala 1887 an de li navçeya Licê ji dayîk bûye. Ew di þerê Þêx eîd de bi navê Fehmiyê Licî tê nas kirin. Lê Liciyan ji re Xalê Fehmî digot. Fehmiyê Bîlal li gor dema xwe mirovekî xwenda û zana bû, bi kurdî, tirkî û fransî dizanibû. Mirovekî rewþenbîr û materyalîst bû. Fehmiyê Bîlal di dema xortaniya xwe de ketiye nav têkoþîna netewî û bi awayekî aktîv xebitiye. Ew bûye endamê Hêvî, Kurdistan Tealî Cemiyetî û Cemiyeta Serxwebûna Kurdistanê.

    Di sala 1922an de Fehmiyê Bîlal û çend hevalên xwe yên din Komele Azadiya Kurdistanê Þaxê Amedê damezrandine.

    Di þerê 1925 an de Fehmiyê Bîlal ketiye Komîteya Giþti ya Birêvebiriya Þer û ew bûye Sekreterê Giþtî. Loma jê re dibêjin Katibê Þêx Seîd.

    Di dema sergirtin û dor lê pêçana Amedê de Emê Faro û gelek serok eþîrên din guhdariya biryar, alîmat û dîtinên Fehmiyê Bîlal nakin.

    Dibêjin ku :
    ”Fehmiyê Licê ne xwedî eþîr e û ne jî xwedî mirûd e. Kesekî wî tune. Mirovekî xwenda û rafizî ye. Nimêjê jî nake. Em çima guhdariya wî bikin.”

    Radibin giliya wê bi Þêx Seîd re dikin.

    Þêx Seîd dixwaze wan îqna bike û dibêje :

    ”Lê Fehmiyê Licî kurd e!”

    Dîsa tê gotin ku heger komutan û serok eþîran bi gotin û taktîkên Fehmiyê Bîlal bikira, ne davêtin ser bajarê Amedê. Bi tenê der û dor li Amedê bigirtan. Giraniya xwe bidana ser riyên ku ji Mêrdîn, Riha û Elezîzê tên Amedê. Rê li pêþ eskerê Komarê bigirtan. Bi dîsîplîn û taktîkên gerîlayî bi kar baniyan.

    Piþtî têkçûna þerê Þêx Seîd, Fehmiyê Bîlal bi çend hevalên xwe ve derbasî Îraqê bûne. Wê demê Îraq di bin bandora Îngîlîzan de bû. Heta efûya giþtî ew û lawê Þêx Seîd Elî Riza û çend hevalên xwe yên din li Îraqê mane. Elî Rîza û hevalên xwe ji bo avakirina rêxistineke Kurd Fehmiyê Bîlal ji Îraqê þandine Suriye û Lubnanê ku wê demê ew jî di bin bandora Fransê de bûn. Gelek sîyatmedar û ronakbîrên Kurd ên wek wan ji Bakur revîbûn û li wir dijiyan. Fehmiyê Bîlal li wir ji mala Bedirxaniyan bi Celadet û Kamran û ji mala Cemîl Paþa jî, bi Qedrî Cemîl Paþa û Ekrem Cemîl Paþa û bi gelek kesên din re têkilî datîne û civîn çêdikin. Fehmiyê Bîlal jî di nav de,15 kes di sala 1927an de bi navê Xoybûn Partiyeke dadimezrînin. Dema serhildana Agiriyê ye û Xoybûn biryar digire ku piþtgiriya serhildana Agiriyê bike.

    Tirk ji bo yekîtiya Kurdan xerab bikin di sala 1928 an de efûyeke giþtî derdixin.

    Fehmiyê Bîlal û Þêx Elî Riza dibin aliyek mala Cemîl Paþa û Bedirxanî jî dibin aliyeke û Xoybûn dibe du beþ.

    Cigerxwîn jî di vê mijarê de dide dîyar kirin ku rast e Fehmiyê Bîlal ji bo damezrandina Xoybûnê ji Îraqê derbasî Suriyê bûye lê ew û Mala Þêx Seîd beþdarî damezrandina Xoybûnê nebûne. Wan û mala Bedirxanan li hev nekirine.

    Belê, Seydayê Cigerxwîn di derheqê damezrandina Xoybûn û dîtinên Fehmiyê Bîlal de weha dinivîse:

    ”… Her wek ku hin mirovên weke zariwên Þêx Seîd û Fehmî Efendiyê Licî jî, li Îraqê bûn ku serê pêþî xwestin bi hev re vê civatê (qest Xoybûn e) çêkin. Lê dawî li ser meznahiya civatê li hev nekirin û di dawî de tirkan têborînek (efûyek) derxist û Elê Riza û hevalbendên xwe çûne nav Kurdistana bindestê tirkan. Civat ji hevalbendên Mala Bedirxan re ma. Ji axayê mezin Haco Axa, Emînê Ehmed, Yado Axa, Sadîn Axa di Xoybûnê de mabûn. Her yek qamçiyekî zîvî bi diyarî dabûn wan. Lê Taþnaqan ji alîyekî ve alîkariya kurdan dikir û ji alîyekî ve doza sê parên Kurdistanê dikirin.

    Di xerîta welatê xwe de danîbûn û ji ermenan re digotin :

    ”Erê em peran ji we distînin didin kurdan lê em kûçik bi kûçik didin kuþtin.”

    Û Cigerxwîn di heman nivîsara xwe de çûndina bira, zarokên Mala Þêx Seîd û Fehmiyê Bîlal a Tirkiyê di cîh de nabîne û weha rexne dike:
    ”Bi rastî Çûna hevalbendên Mala Þêx Seîd û zariwên wî ji kurdan re kêmasiyeke mezin nîþan dan. Bi her kesî dan zanîn ku kurd rast e, negihaye serxwebûnê; rast e gunehkar û binbar e.

    Herçiqas me ji wan re got lê nexistin serê xwe û bê perwa xwe avêtin bextê dijmin. Dev ji doz û daxwazên xwe berdan.

    Herwekî ku Fehmî Efendî ji min re got : Hêj tu zaro yî, bi pîþik vîlikên Mala Bedirxan Paþa nizanî, bi van re bi carek derbas nabî….” (1)

    Fehmiyê Bîlal, Elî Riza û hevalên xwe dev ji Xoybûnê berdidin. Xoybûn di destê Mala Bedirxan, Cemîl Paþa û Haco de dimîne. Fehmiyê Bîlal, Þêx Elî Rîza û hevalên xwe di payîza 1928an de ji Îraqê vedigerin Tirkiyê. Dewlet wî digire û diþêne nav Tirkan sirgûnê. Fehmiyê Bîlal sirgûnê bajarê Ispartayê dikin. Piþtî sirgûnê ew vedigere Kurdistanê. Demeke li Darahênê, Xinûs û li Licê erzûhalvaniyê dike. Piþtre kal dibe û rewþa wî ne baþ dibe li Amedê li cem hin hevalê xwe dimîne.

    Fehmiyê Bîlal ji derî sîyasetê, bi karê edebî ve jî mijûl bûye. Tê gotin ku wî 12 çîrokên ku di nav xelkê de bi navê Mamê Hîto tên nasîn, berhev kiriye û nivîsandiye. Ji wan Yek Giliya Daran e. Çîrokên La Fonten wergerandiye kurdî. Mixabin hemû berhemên wî an ketine destê polîs û hatine îmha kirin an jî wenda bûne. Ji helbesta Giliya Daran besek di dest û bçra hevalên Fehmiyê Bîlal de mabû. Ez li jêr vê besê ji we xwendevanênan re pêskês dikim. (2)

    Fehmiyê Licî di sala 1967 an de, li Amedê diçe ser dilovaniya xwe û wî dibin Licê li cem ziyareta Þêx Îsmaîl binax dikin.

    Gilîya Daran

    Sevek ji sevan rojek ji rojan
    Roj li ser çiyayê Cebexçû re çû ava
    Karwanên êzingvanan hatin
    Di bin darekî mazî ya kevnar
    Werîsê xwe danî erdê
    Û bivir danî ser kevirekî
    Li benda ronahiya sibê sekinîn
    Ew dara mazî gazî dor î berê xwe kir
    Gote wan “Ev weha nabe
    Bivir dîsa waye hatiye
    Wê pistî qasekî wek hergavî
    Dê serê me bibre
    Divê em ji xwe re serokek bibjêrin
    Da ku bi bivir re bijûl bibe
    Jê hêvî û rica bike, belkî li me rehmê bike
    Wan wê dara mezin a kevnar
    ji bo xwe kirin wekîl
    Wê darê gazî kir û got:
    Begê min ma qey ne bes e?
    Eva bi salan e, hûn serê me dibrin
    Kokên me ji erdê radikin
    Bi tevlî ku em bi darên mazî
    Ji darê din gelekî feydetir in
    Her çi darên din salê berekî wan hene
    Lêbelê yê me salê sê-çar berên me hene
    Mazî, gangol, gijik, sepik, antûve, berzî
    Pelên me dibin alifê pez
    fiaxên me dibin sewata tenûran
    Êzingên me dibin sewata zivistan,
    Darên me dibin mirdiyaqên xaniyan
    Rayên me avê ji bin erdê diksînin
    Dibe jiyan ji bo zeviyan
    Bivir got: Heso tu bi du aliyan ve sas î
    Carekê tu hêviya însaf û merhemetê ji min dikî
    Mixabin ew di cewherên min de tunin
    Ya diduyan ez hêza xe ji te digrim
    Serê te bi destê te dibrim
    Ger nedî min destîbivir ha ez û ha kevir

    Ev mesela kurdan e
    Derdê serê derdan e
    Hinek heramzade ne
    Hinek nankor ewlad hene
    Heta kurd destgir û pistgirên neyar bin
    Hetim dê di bin îr de bêçare û belengaz bin.

    “Eger zenginler zekatlarinin zekatini, bu milletin zeki insanlari da zehametinin (bilgisinin) zekatini bu milletin yukselme yoluna verilseydi bu millet kurtulurdu.”

    1 Cigerxwîn, Jînenîgariya Min, rûpel 176, Weþanên Apec, Stockholm-1995

    2 Ez îsal havînê çûm Amedê. Min ji du hevalên Fehmiyê Bîlalê kevn tîka kir ku çi wêne û çi berhemên Fehmiyên Bîlal li cem wan an jî li cem kesekî din hene bidin min bi þertê ku ez wan biparêzim û biweþînim. Ji wan yek hîn li jiyanê ye.Yê duyem fiêx Heybetê Hênê bû ku çenr roj pistî hevdçtina me çû rehmetê. Birêz tîka min neþikand, wêne û helbesteke Fehmiyê Bîlal da min. Ev wêne û helbesta Fehmiyê Bîlal heta niha nehatine weþandin. Ji xwe heta niha ji derî wêneyeke wî yê ku bi grûbeke re hatiye kiþandin tu tiþt nehatiye çap kirin. Ji bo ku hevalê Fehmiyê Bîlal arþîva xwe ji min re vekir û vê wêne û helbesta wî da min, ez jê re gelek spas dikim.

    Ji aliyê din ve min jiyana Fehmiyê Bîlal ji Xebatên Amed Tîgrîs ku li ser Licê dixebite, kelk jê girt.


    E nivîs ji koovara hûnerû, çandî û lêkolînî ya Kurdên Anatolîya Navîn hatiye wergirtin











    Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne.

    Weþandin:: 2004-11-13 (4682 car hat xwendin)

    [ Vegere ] | PRINTER


    | PDK-Baþur | PDK-Baþur | PDK-Xoybun | PDK-Rojhilat | Kurdistan Media | Xebat |


    PDK - XOYBUN.Com 2003 All Rights Reserved
    Email : xoybuncom@yahoo.de
    _______________________________________________

    Ev malper, herî bash, bi Avant Browser, tê xuyakirin...

    Diese WebSeite wird am besten mit dem Avant Browser betrachtet...

    This site is best viewed with Avant Browser...

    Download !!!

    This site is best viewed with Avant Browser...

    Diese WebSeite wird am besten mit dem Avant Browser betrachtet...

    Ev malper, herî bash, bi Avant Browser, tê xuyakirin...

    _______________________________________________

    Content û Naverok


    _______________________________________________

    Pêlê Logoyên Li Jêr Bikin ! Press the Logos Below !


    Open Society Foundations


    Clinton Foundation


    Bill & Melinda Gates Foundation


    Rockefelleer Foundation


    International Monetary Fund (IMF)


    Office Of George W. Bush


    Bush Foundation


    George W. Bush Foundation


    IBRD - IDA | World Bank Group


    Rockefeller Capital Management

    _______________________________________________

    _______________________________________________


    Private Bank - Deutschland Frankfurt

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    Neue, Biligen und Große Wohnungen Zu Vermieten.

    Gratis Strom und Heizung für Mieter.

    _______________________________________________


    _______________________________________________


    Ezê Ji Wera, Li Almanyayê, Dikana Pîzza, Ji Nuva Vekim.
    Kontakt Tel. : 0049-176-93036339


    Ezê Ji Wera, Li Almanyayê, Dikana Kîosk, Ji Nuva Vekim.
    Kontakt Tel. : 0049-176-93036339

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    Tabacco

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    _______________________________________________

    _______________________________________________



    Kurdistan, ''Þerab bi kurdî xweþ e''.

    _______________________________________________



    Þerab : Baron Philippe de Rothschild Wein.



    Þerab : Baron Philippe de Rothschild Wein.

    _______________________________________________


    Wodka Stepanoff - Doppelkorn - Weinbrand und etc

    _______________________________________________






                    
    Google