Komara Mehabad
Yada Pźncīhsaliya Damezrandina Komara Kurdī ya Dźmokrat
Īzzedīn Nasso
Bi dilekī xwežewist ū serbilindiyeke mezin em īro Yada Pźncihsaliya Damezrandina Komara Kurdī ya Dźmokrat, Komara Mehabad, bi Serokatiya Qazī Mihemed yź nemir, di 22 rźbendana 1946 de, wek būyereke dīrokī ya gewre, di Tevgera Rizgariya Nižtimaniya Kurdistanī de, tīnin bīra xwe.
Ev būyera dīrokī ya hźja li gelź Kurd yź qehreman pīroz be. Daku em bikaribin naveroka Damezrandina vź Komara Kurdī baž tź bigīnin, ez dixwezim bi kurtahī li ser dīroka vź būyera pīroz rawestim.
Qazī Mihemed ū Tevgera Nižtimaniya Kurdistanī
Qazī Mihemed ji malbateke dadger bū. Ev lawź Qazī Elī, neviyź Qazī Qasim bū.
Qazī Mihemed xwendina bingehīn di dibistanźn oledarī de xwendibū. Lź xwendina dadgehiyź ji bavź xwe fźr bibū. Berī ku Qazī Mihemed bibe dadger, ew dīreźktorź Pergala Ewqafa Mehabadź bū.
Di dema dadghiya wī de, rūmetke zor bilind di nav gel de wergirtibū. Qazī Mihemed ne tenź zaniyarekī oledar bū, ew rewženbīrekī pežverū bū ū xwedī pźwendiyeke bilind bū di warź aborī, siyasī ū civakī de. Qazī Mihemed digel Kurdī bi zimanź Farisī, Azerī, Erebī, Rūsī ū Źnglīzī zanībū. Ew xwedī otorītźteke hźzdar ū baweriyeke serbest bū.
Di tebaxa 1941 de Yekītiya Soviyźt ū Brītaniya Īran dagīr kirin. Di 29 rźbendana 1946 de peymanek di navera Brītaniya, Yekītiya Soviyźt ū rźjīma īranī de hat īmzekirin. Di peymanź de hat ēespandin, ku mebesta hźzźn hevalbend li Īranź ne dagīrkirineke ležkerī ye.
Soviyźt dixwest bi dagīrkirina Ezerbīcanź ū Rohilata Kurdistanź pozveriya xwe ležkerī xurt bike, lidijī hźriža Almaniya Nazī li ser nawenda pźtrolź li Kakū, ya ku Hitler bi dizī niyaz kiribū.
Ji aliyekī din ve Soviyźt dixwest rź li pźžveēūna Almaniya Nazī berbi Kendava FarisīūErebī bigre. Bi dagīrkirina Ezerbīcaniya īranī ū Rohilata Kurdistanź re mīrītiya Riza Žah li ser herźmźn kurdī pir jar bū ū rźk li pźžiya ēalakiyźn nižtimanperweźn Kurd asantir bū. Vź rewžź hīžt, ku rźberźn Kurd, yźn ku pižtī Rabūnźn Netewī bi destź Žahź xwīnrźj htibūn koēberkirin, li cih ū warźn xwe vegerin ū tźkožīna xwe di nav gel de bidomīnin.
Pir caran dan ū standin bi Komendarźn Soviyźtī re dihat kirin ū li ser Pirsiyara Kurdī, wek Bikaranīna Zimanź Kurdī bi Awayekī Fermī ū Serbixwetiya Herźmźn Kurdī dihat axaftin.
Di daviya sala 1941 de Rūsiy dźlźgesiyneke kurdī, bi žźweyekī fermī, vexwend bajarź Bakū, paytextź Komara Ezerbīcaniya Soviyźtī. Ev dźlźgesiyon ji 30 Kurdźn nasdar ū bi beždariya Qazī Mihemed pźkhatibū ū ji aliyź gźnźralekī Soviyźtī ve, ji Mehabadź heya bi Bakū, hatibū parastin.
Dźlźgesiyona Kurdī li ser hin karxaneyan ū hevkariyźn ēandinī, yźn Komara Ezerbīcanī hatin gerandin ū li hin žano ū sīnemeyan jī beždar būn. Pižtre hevdītinek bi serokź wezīrgeha Komara Azerī re hat kirin, li ser hevaltiya soviyźtī, biratiya Azerī ū Kurdī ū daxwez ū armancźn Kurd hat axaftin. Di wź hevdītinź de, Qazī Mihemed wek Berpirsiyarź Dźlźgesiyonź dihat naskirin. Dźlźgesiyona Kurdī pižtī du hefteyan, bi hźviya ku Soviyźt dź alīkariya Kurd bike, vegeriya Kurdistanź.
Di gelarźzana 1944 de Qazī Mihemed bū endamź Komely Jiyanewī Kurdistan (Komela Jiyankirina Kurdistan) ū pižtre bū Rźber ū Berdevkź Komelź. Ev Komele di 16 gulana 1942, ji aliyź van nižtimanperwerźn Kurd, linav bexēź Hacī Dawūd, li nźzīkī Ēemź Sablax, li herźma Urmiyź, hatibū damezrandin.
Berdewamiya vź gotarź hūn dikarin ji DŹ bixwazin
Mafź Kopīkirin &kopībike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd ū Kurdistanź daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyźn Aborī ū Avakirin, Pirojeyźn Cand ū Huner, Lźkolīna Dīroka Kurdistanź, Perwerdeya Zimanź Kurdī, Perwerdeya Zanīn ū Sīyasī, Wežana Malper ū TV yźn Kurdistane. Tev maf parastī ne. Wežandin:: 2003-02-21 (4908 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |