|
Di dirokede iro |
|
|
Rojek wek îro... 1639 Fîlozafê Mezin, Îdrîsê Bedlîsî; yêkû bi eslê xwe Kurde, liser banga Siltan Selîm, Îdrîsê Bedlîsî, bangî hemî Mîr û Beglerên Kurda û Serok Eþîran kir, bi hevre peymanek girêdan, bi Siltan Selîm re hevalbendî kirin. Ew þerê giran û mezin, yêkû di navbera, Sefewîayan û Osmaniyan da, ji holê rakirin, di vî encamê da, Sefewî tekçûn, serkevtin bu para Siltan Selîm. Kurdistan, weke Heremên Azad, girêdayî bi Osmaniya ve ma...
Piþtê cenga Çaldiranê (1514) di navbera Osmanî û Îranî yan de þer û cenge li ser Kurdistanê, nêzîkî 130 salî dewam kir. Heta ku di sala 1639 an de Osmanî û Sefewî li hev hatîn û li bajarê Qesra Þîrîn civiyan peymana Qesra Þîrînê (1639) çekirin. Piþtî vê peymanê, herêma Erdelan ji Îranê re dima, herêma Mukrî û Þehrezur (Silêmanî) jî ket destê Osmaniyan. Herêmên Kurdistanê yên din, weke mîrnîsîna Cizîrê, Umadiye, Soran û Baban jï, li ser rewþa xwe ya berê man. Lê, ceng û þer ji Kurdistanê xilas nebûn. Ji aliyekî þerê bira-kujî yê, ji aliyek dinda jî, istila û dagirkeriya Osmanî û Îranî yan. Heya sala 1831 peymana Qesra Þîrîn bi her rewþ û bendên xwe cih girt û Kurdistan bi tecayî ket bin destê wan û di navbera wanda hate bêþkirin û bû du parçe...
Di Sedsala 17 de û 07-17 ê Gûlana 1639 de, bi rêya, Fîlozafê Mezin, Îdrîsê Bedlîsî yê Kurd, Peymana Qasra Þîrîn, di navbere Þahê 1. Ebbas û Siltanê Osmaniyan Muradê 4. da hat pêk anîn. Di vê paymanê de, Kurdistan bu du beþ, beþek ket bin metîgerî ya Îranê û beþek ma dibin metîgerî ya Osmani yan de.
|
|
|
|
| |
Ýsrailli Profesör: Kürtlere bir devlet verin
YERUSALEM (KUDÜS), 9/6/2003 — Ýsrailli Profesör Shlomo Avineri, Yeruselam Post gazetesinde dün oldukça dikkat çekici bir makale yazdý. Avineri makalesinde, Irak'a demokrasinin yerleþtirilmesinin ve Irak'ýn toprak bütünlüðünün korunmasýnýn imkansýzlýklarý üzerinde duruyor. Demokrasinin Irak'a ihraç edilemeyeceðini ve Arap ülkelerinde demokrasi gibi bir geleneðin bulunmadýðýný iddia eden Profesör Avineri, Irak'ýn bütünlüklü bir teritoryal olmadýðýný, Kürdistan'ýn Irak'tan farklý bir coðrafya olduðunu, bu coðrafyanýn Irak'tan ayrýlarak Kürtlerin baðýmsýz bir devlet kurmalarýnýn gerektiðine iþaret ediyor.
Yeruselam Hebrew Üniversitesinde siyaset bilimi profesörü olan Shlomo Avineri, misafir öðretim görevlisi olarak Oxford ve Yale üniversitelerinde de çalýþmýþ bir bilim adamýdýr. Ayrýca 1970'li yýllarýnda da Ýsrail Dýþiliþkiler Bakanlýðýnda Genel Direktör olarak çalýþmýþtýr. Avineri'nin bu makalesi, bir Kürt devletinin kurulmasý fikrinin Ýsrail'de yavaþ yavaþ yerleþtiðini gösteriyor ve çok yakýnda dünya çapýndaki Yahudi lobisinin baðýmsýz bir Kürt devletinin kurulmasýna destek sunmasý da uzak bir ihtimal deðil.
Irak torak bütünlüðünün hiçbir kutsiyetinin bulunmadýðýný vurgulayan Avineri, sadece Türkiye gibi ülkelerin bazý reelpolitik hesaplar nedeniyle baðýmsýz bir Kürdistan'a karþý çýktýklarýný ifade ediyor. Ancak, Irak savaþýndan sonra Türkiye'nin Amerika nezdinde eski önemini yitirdiðini belirten Avineri, nasýl ki Ýsrail ister istemez bir Filistin devletinin kurulmasýný kabul ediyorsa, Türkiye'nin de ayný þekilde bir Kürt devletinin kurulmasýný kabul etmesi gerektiðini savunuyor.
Shlomo Avineri makalesinin sonunda, Filistin devletini destekleyen Arap kamuoyu, Irak'ýn bölünmesini Siyonistlerin bir planý olarak deðerlendirerek buna karþý tavýr alabilirler, ancak gerçek anlamda ise, bir Kürt devletinin kurulmasý, Irak Araplarýnýn da gelecekte baskýsýz yaþamasýna yol açar, diyor.
----------
NOT: Shlomo Avineri'nin makalesinin orijinali, Ýngilizce bölümünün "Articles" kýsmýnda bulunuyor.
Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne. Weþandin:: 2003-08-28 (2650 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |
|
|