Seyda Jigerxwín
Seyda Jigerxwín
Dengé azadí ú serxwebúna gelé Kurd, hozan ú nivískaré mezin, wéjhevan, dírokvan, fílozof ú ramyaré ínternasyonalíst, di sala 1903 de li bajharé Merdíné, nawceya Amúdé, gúndé Hesaré hate diné. Navé wí yekem shexmús Hesen'e. Navé Jigerxwín wí pashta jhíyana nivískaríyé de girtíye. Dema ku Jigerxwín hína zaroke, bavé ví dice serheqíya xwe, salekí pishtí mirina bavé wí, dayika wí jhí jhi dinyayé koc dike. Jigerxwín séwí dimíne; dinav belengazí ú tengazíyek da mezin dibe. Ji ber vé sedemé jígera wí dishewiti, kwíla wí mezin dibe. Serda jhí kirinén dewletén dajíkird ésh ú derdé wí hercí cú zéde dibe, navé wí "Jigerxwín" lé té danín, ew jhí ví naví digire, lé xwedí derdikeve. Jigerxwín di zarotí ú kortaníya xwe de, bona berdewamkirina jhiyana xwe li gel axa erdciníné dike. Mindalí ú jehalíya Jigerxwín derdora nehíya Amúdé ú gúndé Hesaré derbas dibe.
Jigerxwín di 18 saliya xwe de; di medresek Kurda de destpékí zanyaríya olí dike. Xwendina wí 10 sal berdewam dike ú dibe mele. Jigerxwín di xortaníya xwe de, jhi rojhhilat heta rojh ava, jhi bakúr heta bashúr li hemú navceyén Kurdistan digere, bajhar, nehíye ú gundín Kurdistan nas dike. Jigerxwín di sala 1924'de destpéka nivísandina helbestan dike. Helbestén wí zéde li dijhí nír ú kedmítina feodalízmé bún. Di helbestén Jigerxwín de jhíyana Kurdan, daxwazín héví ú tekoshína netewíya mileté Kurd hostetí tíne ser ziman régaya rizgarbúné netewa Kurd níshan dide, dengé xwe dijhí nijhadperestíyé ú neheqíyé bilind dike. Jigerxwín penúsa xwe hertim li dijhí fashízmé, emperyalízmé ú neheqíyé bi kar tíne.
Jigerxwín di sala 1927'de zewijí. Di wan salan de li jem braderén Bedírxan ú hinek rewshenbírén Kurd én din endemé sazumana Xoybun bu. Ji bo derketina Hewar'e xebití ú wí di kovara Hewar de her tim nivísí.
Jigerxwín di sala 1937'de li nehíya Amúdé jhi bona kec ú xortén Kurd qursa xwendin ú nivísandina zimané Kurdí vekir. Gelek jhi xort ú kecén Kurda hínbúna xwendin ú nivísandina zimané Kurdí kir, di fikir ú ramanén wan de bingeya ramanén dijhí kolonyalízmé, netewí ú welatparézí daní, xwenasína netewí ú shoreshgerí weku cekike da dest wan. Li pishtí sheré alemé yén duem Jigerxwín li gel ronakbíré Dr. Ehmed Nazíf Beg ú hinek shaxsíyetén din, li Jizíré Sazúmana azadí ú yekítíya Kurd damezrand. Dr. Ehmed Nazíf Beg bú seroké vé sazúmané Jigerxwín jhi bú sekreter. Ev sazúman pashde bú lícekí Partí Demokratí Kurdistan kú li rojhhilat ú jenubí Kurdistan xebat dide, tenzím dibe ú sheré azadí ú rizgarbúna dijhí quvetén dajíkird dajhoy. Di salén 1949-1957'de Jigerxwín damezrandina Partí Demokratí Kurdistaní Súríya de jíh girt ú bú endamé Komíta Nawendí yé vé partíté. Di sala 1959'de Daníshgah Bexdadé, di Besé Kurdí da dersén zimané Kurdí da.
Partíya kú Jigerxwín noneré Komíta Nawendí bu; pashta navé xwe gorand ú navé Partíya Demokratén Péshwerúyén Kurd li Súríyé girt. Jigerxwín heta jhi me xatiré xwe li wé dinyayé girt endamé Qomíta Nawendí ú noneré Ewropa yé vé partíyé bú.
Jigerxwín di jhínaya xwe de deh jaran jhi alíyé dewletén kolonyalíst ve hate girtin, lédan ú íshkenje dít. Lé ew her tim serí bilind ma ú bi mérxasí li berxwe da. Jigerxwín di jhíyana xwe da nézíkí 40 efirandin dan. Ji wan bírdaríyén berz heft díwanén mezin; Díwana Yekan (1945), Sewra Azadí (1954), Kíme Ez (1973), Ronak (1980), Zend Avísta (1981), shefaq (1982), Héví (1983). Jigerxwín bi xebatek hostetí xizmeta zimané kir.
Seydayé mezin kú hemú jhíyana xwe bona sheré rizgaríya netewí ya Kurdistan, ashítíya diné ú mirovatíyé dabu; 22 Jotmeh 1984, sisé yé sibé, li Swéd, bajharé Stokholmé cavén xwe jhi vé dinyayé girt. Îro Jigerxwín hemú navceyén Kurdistan seranserí welat jhíyana karker, gundí ú rewshenbír, jhin, kal ú pírén Kurdistan de bingéya xwe girtíye. Ew ne tené jhi bo gelé Kurdistan, jhi bona xelkén alemé yén din hí hévíye, stérka rizgarbún, ashtí, biratí ú dilsozíyé ye.
Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne. Weþandin:: 2003-09-10 (4723 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |
Ev malper, herî bash, bi Avant Browser, tê xuyakirin...
Download !!! 
