PDK - XOYBUN
|
Dersim ayakta Yíllar boyunca mayalanan Dersim baskaldírísí 21 Mart 1937´de patlak verdi. Dersim, uzun yíllar hükümetin kantrol altína alamadígí bir bölgeydi. Bölgeye tahakküm amacíyla yapílan resmi girisimler 30´l yíllarín ortalarínda hiz kazandí. Bu amaçla 1935´te Dersim´e özel kanun bile çíkartílmístí. 1937 kísínda Dersim, askeri birliklerce kusatma altína alíndí ve bölgeye giris çíkíslar denetlenmeye çalísíldí. Buna tepki gecikmedi: 21 Mart gününün ilk saatlerinde, Dersim Erzincan yolu üzerindeki tahta köprü Demeran ve Haydaranlí asiretlerinne mensup direniscilerce yakílarak isyan baslatíldí. Isyan ilk aylarínda Dersimliler askeri birliklere kayíplar verdirirken, ordi genelikle Elazíg´da bulunan ve pilotlarínín arasínda M.Kemal´in manevi kízí Sabiha Gökçen ín de bulundugu hava kuvvetlerinin düzenledigi saldírílarla etkili olmaya çalístí. Bastírma harekátí boyunca aralarínda Ankara´daki Cumhurbaskanlígí Muhafíz Alayí nín da bulundugu birçok askeri birlik üstünlügü ele geçirdi. Birçok Kürt direnisçi esir düserken, bir oglu öldürülen ve diger oglu da yakalanan Seyid Ríza´nín da aralarínda bulundugu 58 kisinin yargilanmalrí Elazíg´da alelacele yapíldí. Mahkeme 11 kisi hakkínda idam cezasí verdi. Bunlardan 4´ünün cezasí, çok yasli olduklarí için 30 yíla indirildi. Seyid Ríza, Seyid Ríza ´nín oglu Resik Hüseyin, Seyhan asireti reisi Seyit Hüsen, Yusufan asireti Kamerín oglu Fíndík, Demenan asireti reisi Cebrail´in oglu Hasan, Kureysan asiretinden Ulkiye oglu Hasan, Mirza Ali´nin oglu Ali hakkínda verilen ve temyizi mümkün olmayan idam kararlarí 15 Kasím´da Elazíg´da infaz edildi. Baskaldírí binlerce insanín öldürülmesiyle bastírílmístí ancak buna ragmen askeri harekát durdurulmadí. Ayaklanmadan kurtulanlarín bulunmasí için plánlar uygulanmaya konuldu. Bu arada yer yer direnisi sürdürenler ile ordu birlikleri arasínda siddetli çatísmalar yasandí. 16 Eylül 1938´e kadar süren askeri harekát, ardínda binlerce ölü ve sürgün bírakarak sona erdi. |
Fermo, li vir mizeke ! 
