PDK - XOYBUN
|
Þerê Cîhanê yê Yekem Berî Þerê Cîhanê yê Yekemîn (1914-1918) kurdan rêxistina Hêvî di sala 1912an de damezrandibû û kovara Hetawê Kurd jî dest bi weþanê kiribû. Çaxê Dewleta Osmaniyan di þer de li gel elmaniyan cî girt, xwest ji þer îstîfade bike û muxalefetê bêtesîr bike. Bi vî awayî êrîþ birin ser kurdan jî. Pêþî rêxistina Hêvî û kovara Hetawê Kurd hat qedexekirin. Piþtre endamên girîng xistin hepsê û dû re jî ew þandin eskeriyê. Di sala 1915an de fermana ermeniyan derket û bi vî fermanî re qirkirina mezin jî dest pê kir. Di nava demeke kin de nêzî 1.500.000 ermenî û 600.000 jî kurd hatin qetilkirin. Hukûmetê ji bo her serê ermeniyekî 25 qirûþ bexþîþ dida. Ango qîmeta mirovekî bûbû 25 qirûþ! Ji ermeniyan ên ko dikaribûn birevin xwe bi awayekî xelas kirin, ên mayî çi bêje bi giþtî hatin qetilkirin. Nêzî 700.000 kurd hatin nefîkirin û ber bi Anatoliyayê (Ankara, Konya, Kirþehir û Nevþehir) ve hatin þandin. Cihên ko ermenî û kurd jê hatibûn valakirin bi tirkan hatin dagirtin. Piþtî þer bi dawî hat, rewþa beþê Kurdistana ko di destê Osmaniyan de bû bi tevahî guhirî. Hêla El-Cezîre û Çiyayên Kurd bi Sûriyeyê ve hat berdan û îdareya Sûriyeyê kete destê Fransayê. Hêla ko niha di nav sînorên Iraqê de ye (niha di beþek baþûrê Kurdistanê de îdare di destê kurdan de ye) jî kete bin hukmê îngîlîzan. |