PARTIYA DEMOKRAT´A KURDISTAN - XOYBUN PDK - XOYBUN
30.06.1930 — 30.06.2016, Simko Þikak, Ji Alî Devleta Îrane ve Hat Þehîdkirin. Simko Þikak, Wekê Her Þehîdê Kurdistanê Di Dilê Meda Dijî.
Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun
P D K — XOYBUN
1887 Kela Çarîyê, 30.06.1930 bajarê Þino — 30.06.2016
Ez, li ser navê Malpera ; www.pdk-xoybun.com ê, www.xoybun.com ê û li ser navê Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun ( P D K — XOYBUN ) ê, Roja 30. 06. 1930 de, Þehîdkirina, Þimkoyê Þikakî û Þehîdkirina, hevalên wî, þermezar dikim... Þehîdên Kurdistanê, yên berîya vê demê û yên hetanê îro, bi bîr tînim û tevkujînên, li hemberê Kurda, li Kurdistanê û yên li dervayê Kurdistanê buye, hemuyan, Þermezar dikim...
Kurdistanîyên Hêja : Berdevik û desthilatdarên Îranê ku hertim bi riya xapandin û xiyanetê xwe nêzî siysetvanên kurd kirine, dîsa jî bi navê hevdîtinên çareseriyê, Simko hat razîkirin ku bê bajarê Þinoyê û bi serleþker Muqedem re hev bibînin. Ji bona wê jî wan bi rêya Têmûr Axa ku demek bû, bi birîndarî di destê dewletê de hêsîr bû, nameyek ji Simko re þandin ku wê demê li gundê Barzan bû. Simko bi çend siwarên xwe re hatin çiyayê Qendîlê û li wir jî bi Xurþîd Axayê Herkî re ber bi bajarê Þinoyê ve meþiyan. Li wir fermandarê bajarê Þino serheng Sadiq Xanê Nûrozî ew bir mala xwe. Lê hatina serleþker Muqedem derew bû û ew li benda derfetekê bûn ku Simko bi tenê bikiþînin derveyî bajarê Þinoyê û wî li wir bikujin. Di dawiyê de jî bi hînceta pêþwazîkirina ji serleþker Muqedem li derveyî bajarê Þinoyê bi wê davika ku jêre danîbûn, di êvariya 30'ê pûþpera 1930'î de hat þehîdkirin. Herçend di þer de Simko û siwarên wî gelek kes ji serbaz û leþkerên dewletê jî kuþtin, lê wî nekarî vê carê xwe ji destê wan rizgar bike. Termê Simko sê rojan li bajarê Urmiyê neveþartî danîn ku gel lê binêre û kurdan jî pêbihesinin ku serokê wan hatiye kuþtin.
Bimre Koledarî û Terorîzma Dagirkerên Kurdistan ê !
Bijî Kurdistanek Yekgirtî, Serbixwa, Demokrat û Azad !
Simkoyê Þikak :
Simkoyê Þikak an Smayîl Aẍayê Þikak an jî Simko (z. 1887 Kela Çariyê – m. 30'ê pûþperê, 1930 Þino), serhildêr û rêberekî kurd ê ji êla þikakan bû. Smayîl Aẍayê Þikak, yê ku pirranî bi navê Simko (an jî Simkoyê Þikak) di nava kurdan de hatiye naskirin, yek ji wan rêbera ye ku di dîroka azadîxwaziya gelê Kurdistanê de xwedî rûmet û xebateke berbiçav e. Girîngiya serhildana Simkoyê Þikak ku nêzî 25 salan dom kir, ew e ku piþtî þerê cîhanê yê yekem nêzî %50 ji axa rojhilatê Kurdistanê ji desthilatdariya dewleta Îranê rizgar kir û mîna desthilatdarekî kurd karê xwe yê hukimdariyê meþand. Ev karê han (ku Simko dikarî hemû hêzên êl û eþîretên kurdan li dora hev bicivîne), di serdemeke ku sîstema feodalîzmê li hemû Kurdistanê di bin nîrê aẍatiyê de bû, pêkhat.
Navê rastî : Smayîl Axayê Þikak
Roja jidayikbûnê : Sala 1887, Kela Çariyê, Kurdistana Rojhilat
Roja mirinê : 30'ê pûþperê, 1930 Þino, Rojhilatê Kurdistan.
Eslê xwe : Kurdê ji êla Þikakan
Pîþe : Siyasetmedar, serhildêr û rêberê siyasî yê kurdan
Secerename û nasnameya êla Þikak :
Kela Smayîl Xanê Mezin (bapîrê Simko yê mezin, bavê Elî Xanê bapîrê Simko) li nêzî çemê Berandizê li herêma Urmiyê ye û ev keleh wek þûnewarekî dîrokî di nava kurdan de weke ziyaretgehekê tê hesibandin.
Þikak di rojhilatê Kurdistanê de piþtî eþîreta Kelhûr (li herêma Kirmaþan), mezintirîn eþîreta vê para axa Kurdistanê ye ku di çaxê desthilatdariya Qacarî û Pehlewiyan de li Îran û Kurdistanê xwedî rolekî aktîv yê siyasî bûne.
Piþtî ku Mihemed Xanê Qacar (damezrînerê silsîleya Qacariyan) bi ji navbirina desthilatdariya Zendiyan, desthilatdariya hemû Îrana mezin girt destê xwe, fermandarê kurd Sadiq Xanê Þikak jî hevkarê wî bû. Lê Mihemed Xanê Qacar zor û sitemkariya xwe gihand radeyekê ku heta li dijî mirovên mîna Sadiq Xanê Þikak jî kete liv û lebatê û hewilên ji navbirina wî jî dane. Sadiq Xan ku xwedî hêzeke zêdetir ji 10.000 kesan bûye, bi kuþtina Mihemed Xanê Qacar jî hatiye tawanbarkirin ku di sala 1797'an de li bajarê Þuþa (Þoþ) di nava xîveta xwe de tê kuþtin.[1] Sadiq Xanê Þikak yekemîn kes e ku navê wî di serûkaniyên dîrokî de weke fermandarekî kurd yê girêdayî êla Þikak hatiye nivîsandin. Piþtî wî malbata Simkoyê Þikak di qada siyasî ya herêma bakurê rojhilatê Kurdistanê de, xwedî navekî xuyakirî ye. Ji wan kesayetiyan Smayîl Xanê Mezin, Cazê (jina Smayîl Xanê Mezin û dayika Elî Xan), Elî Xan, Mihemed Paþayê kurê Elî Xan, Cewer Axa û Simkoyê Þikak ku tev bi nemerdî û awayê xapandinê ji aliyê Îraniyan ve hatine kuþtin.
Êla Þikak ji du tîreyan (Kardarî û Ebduyî) pêk tê:
Tîreya Kardarî ji deh þaxan pêk tê: Fenekî, Mamedî, Nîsanî, Delan (Delanî an jî Delî), Xidirî, Botan, Hinare, Pisaxa, Gewirik û Xelûfan.
Tîreya Ebduyî jî ji neh þaxan jêre pêk tê: Kizinî, Keçelî, Pisaxa (malbata Simkoyê Þikak), Etmanî, Çerkoyî, Mendolekî, Neimetî, Êverî û Þekerî.
Ji van her du tîreyan tev di bin desthilatdariya Pisaxayan de bûne ku di çaxê serhildana Simkoyê Þikak de û di bin rêbertiya wî de, bi awayê konfederasyona eþîretan hevgirtinek bihêz di navbera eþîreta Þikak, Milan, Herkî, Ertûþî, Dirî û hinekên din de hat çêkirin.
Mîna ku mezin û rihspiyên eþîreta Þikak didin diyarkirin, esilê wan ji Cizîra Botan hatiye û navê yekemîn kesê vê malbatê Ebdu bûye ku bi neh kurên xwe re ji wir ber bi herêma Urmiyê û Soma ya Biradostê koç kirine. Li gorî hevpeyvîneke di sala 1993'an de bi apê Evdî re hatiye çêkirin. (Ew þervanekî çaxê þoreþa Smayîl Xan bû ku heya roja þehîdbûna wî li bajarê Þinoyê, pêre bû.) Apê Evdî li ser koka malbata Smayîl Xanê Þikak wiha dibêje: “Ebdula Veg (Ebdu an jî Evdu) xwediyê neh kuran bû ku ji Cizîrê hatin Somayê. Kurekî Evdu Begê yê bi navê Îbrahîm Aẍayê Çep hebû ku pir mêrxas bû. Ji wî re kurek çêbû ku jêre Smayîl Aẍayê Mezin digotin. Ango bapîrê mezin (bavê bapîr) ê Simkoyê Þikak bû. Elî Xanê kurê Simkoyê mezin xwediyê 6 kuran bû: Ehmed Aẍa, Mihemed Aẍa (bavê Simko û Cewer Aẍa), Temer Axa, Îbrahîm Aẍa, Hecî Aẍa û Qasim Aẍa. Mihemed Aẍa jî xwediyê 6 kuran bû: Cewer (Ceifer) Aẍa, Smayîl Aẍa ango Simko, Þukir Aẍa, Ehmed Aẍa, Xurþîd Aẍa (di þerê bi asûriyan re li Dîlemanê hate kuþtin) û Elî Xan (di çaxê þandina bombeya ku ji aliyê dewleta Îranê bi navê þirînî ji bo kuþtina Simko hatibû þandin, li çariyê þehîd bû).”
Di Rojhilatê Kurdistanê de ji çaxê serhildana Kela Dimdimê heya roja îro, hemû rêberên kurd bi navê çareserkirina pirsgirêka kurd û hevdîtinê, hatine xapandin û di bi awayekî dûr ji exlaqê siyaset û mirovanetiyê ji aliyê desthilatdarên Îranê ve, hatine kuþtin.
Ji serokên êla Þikak Simkoyê Mezin (Smayîl Xan), Elî Xan, Cewer Axa û Simkoyê Þikak tev bi navê hevdîtin û çareserkirina pirsgirêkên siyasî bi nemerdî ji aliyê desthilatdarên Îranî ve hatine kuþtin. Mihemed Axayê Þikak jî piþtî kuþtina kurê wî (Cewer Axa) çû Stenbolê ku ji sultanê Osmanî (Sultan Ebdulhemîd) dawa hevkariyê ji bo tolhildana xwîna kurê xwe bike. Li wir rêzek taybetî jêre hat girtin û nasnavê Paþa dane wî. Lê bi hewldanên berdevkên Îranê, Mihemed Axa negihiþt armanca xwe û wek jêder didin xuyakirin ew li Stenbolê bi komployekê hatiye kuþtin. An jî ji ber têkiliyên wî yên bi malbata Bedirxanî û mezinên din yê kurd li Stenbolê, ji wir hatiye dûrxistin û di jiyana dûrî Kurdistanê de wefat kiriye.
Kuþtina Cewer Axa :
Cewer (an jî Ce'fer) Axayê Þikak ku li sala 1905'an de li Tewrêzê hat þehîdkirin[3] di nava êla Þikak de wek cîgirê bavê xwe dihate hesibandin. Bi awayekî fermî bi destûra dewleta Qacarî li herêmên rojavayê gola Urmiyê hukimdarî dikir. Cewer Axa ji ber hinek taybetmendiyên xwe yê mîna mêrxasî, merdayetî û destvekiriyê di nava çîna feqîr û hejarên herêmê de pir dihat hezkirin. Sedem jî ew bû ku wî parek ji wê talana ku ji dewlemendan distand, di nava feqîr û hejaran de belav dikir. Ji bona wê jî Cewer Axa ji aliyê jêredên ewropî û gerîdokên Rojavayî ve wek Robin Hoodê Kurdan hatiye binavkirin.
Sala 1905'an dema ku Muzeferedîn Þahê Qacar, bi seferê çû Ewropayê, li bajarê Tewrêzê kurê xwe Mihemed Eçlî Mîrza wek cîgirê xwe hilbijartibû. Wê demê Huseyîn Qulîxan (Nizamûl Seltene) jî kiribû waliyê giþtiyê Azerbaycanê.
Dîroknivîsê azerbayecanî Ehmed Kesrewî di vê derbarê de dibêje: “Nizamûl Seltene bi awayekî fêrmî Ce´fer Axayê Þikak vexwînd bajarê Tewrêzê û jê dawa kir ku ji bo gotûbêja li ser pirsgirêkên sinorê dewleta xwe û dewleta Osmanî bi hevre biþêwirin. Herwiha wan soz da Cefer Axa ku dewlet yê li wî xweþ be û daxwazên wî jî yê bên bicîkirin. Lê piþtre ferman da Mihemed Husên Xanê Zerxam (Qeredaxî) ku Ce´fer Axa vexwîne bo seraya xwe û bi awayekî ku ew pênehesin, wî û mirovên pêre bikujin“.
Havîna sala 1905'an piþtî ku Cewer Axa bi mezinên êla xwe re þêwirî, di gel heft siwarên xwe yên ku di karê þervanî û mêrxasiyê de zîrek û netirs bûn, ji Kela Çariyê ber bi bajarê Tewrêzê meþiyan. Heft kesên hilbijartî ku bi Cewer Axa re çûn ev bûn : Mistefa Newrozî (Xalê Mistê), Xalê Mîrzê (xalê Cewer û Simko), Sedo, Hacî (Haco), Caço, Seyîd Mihemed (Seydo) û Qasim (Qaso). Piþtî 40 rojan ji aliyê welîehdê Îranê Mihemed Elî Mîrza ve fermana kuþtina Cewer Axa bi telegrafekê, gihiþt destê Nizamûl Seltene û ew di seraya dewletê de hat kuþtin. Ji heft kesên ku bi Cewer Axa re bûn, pênc kesan karî bi þerekî giran xwe ji bajarê Tewrêzê bigehînin kela Çariyê û xebera bûyerê bigehînin kurdên herêmê. Mihemed Axa ji bo tolhildanê bi riya Sultan Ebdulhemîdê Osmanî çû Stenbolê, lê nekarî raya wan ji bo vî karî bikiþîne aliyê xwe. Wek hat gotin ew bi komployên konsulosê Îranê, êdî ji Stenbolê venegerî Kurdistanê û bi her awayê ku bû, hat wenda kirin.
Kurdan ku bi þêweyek aktîv di þoreþa meþrutexwazên Îranê (1905 - 1911) de, xebat dikirin, ji vî karê Nizamûl Seltene nerazîbûna xwe dan xuyakirin. Herwiha azadîxwazên din yên Îranî li bajarên mina Tewrêz û Tehranê jî ev karê dewleta Îranê þermezar kirin. Li pey kuþtina Cefer û Mihemed Axayê bavê wî, Simko ku xortekî ciwan bû, li ser daxwaz û þêwra rihspiyên eþîreta Þikak, bû cîgirê birayê xwe yê mezin. Ev di rewþekê de bû ku du hissên niþtimanperwerî û tolhildanê di dil û mejiyê Simkoyê ciwan de gelek bihêz bûn.
Destpêka Serhildana Simkoyê Þikak û Sedemên Bingehîn :
Piþtî þoreþa Þêx Ubeydelayê Nehrî (sala 1880'an), serhildana Smayîl Axayê Þikak di rojhilatê Kurdistanê de þoreþa herî mezin û domdirêj tê hesibandin. Di çaxê vê þoreþê de bû ku kesayetiya tehqîrbûyî ya kurd wek neteweyekê, hinekî biþkivî û hissên millî di nava kurdên vê perça Kurdistanê de zêdetir ji berê zindî bûn.
Kurdan karî wek netewe hebûna xwe di hemû Îranê de bidin selmandin û berevajî xwesteka þovînîstên faris, hurmeta xwe ya civakî û siyasî wek mîrasekî dîrokî biparêzin. Ji bona wê jî nivîskar û dîrokzan Kirîs Koçêra, Simkoyê Þikak bi weke bavê nasyonalîzma kurdî ya di rojhilatê Kurdistanê de binav dike.
Li gor gotina mezinên Evduyiyan Simko di çaxê þehîdbûna Cewer Axa de xurtekî 18-19 salî bûye. Yanî sala ji dayibûna wî 1887 an jî 1888'ê zayînî ye. Herwiha Tahirxanê Kurê Simko dide diyarkirin ku dema bavê wî li bajarê Þinoyê hatiye þehîdkirin, temenê wî 42 an jî 44 sal bûye. Simko ku ji aliyê Xalê Mîrzê û mezinên din yên êla Þikak ve wek cîgirê bav û birayê xwe yê mezin hatibû hilbijartin, di dilê xwe de ji bêbextî û nemerdiya desthilatdarên dewleta Îranê, kînek mezin ji wan girtibû.
Wek tê gotin Simko di ciwaniya de xurtekî þervan, netirs û di liv û lebatên wî de hissa tolhildanê gelek bihêz bûye. Ji ber wan hemû derd û belayên ku bi ser malbata wan de hatibûn, mirovekî kêm axiftin û xemgîn bûye û gelek bi xwe re ponijiye.
Hissa tolhildanê jî bi sedemên dîrokî ve girêdayî bû. Simko baþ dizanî ku ji bapîrê wî yê mezin Smayîl Xan bigire heya birayê wî Cewer Xan tev bi nemerdî ji aliyê berpirsyarên dewleta Îranê ve hatine xapandin û kuþtin. Ji bona wê baþ dizanî ku desthilatdarên Îranî li wî jî nagerin û yê rojekê bela xwe li wî jî bidin. Çimkî Simko xwedî hêzeke mezin ya leþkerî bû û wek mezinê eþîreta Þikak di nava kurdan de mirovekî bi qedir û rûmet bû. Wî dizanî ku Îranî dixwazin wî jî weke bira, bav û bapîrên wî, bikujin. Lê ferqa di navbera Simko û bira û bavê wî de, di vir deye ku bîr û rayên Simko yên siyasî (wek rêber û kesayetiyek siyasî yê kurd) ji bo azadî ya Kurdistanê bêtir geþ bûn.
Çaxê ku cîgirê waliyê Azerbayacanê (Mukerrem el Mulik) di sala 1919'an bi hevkariya ermeniyan, bombeyek çêkirin û di nava qotiyekê de bi navê þiranî ji Simko re þandin, neyartiya Simko bi dewleta Îranê re derbasî pêvajoyek siyasî û eþkeretir bû.
Têkiliya Simko bi du kesayetiyê kurd Ebdulrezaq Bedirxan û Seyîd Teha Gîlanî (neviyê Þêx Ûbeydulahê Nehirî) re, þoreþa di bin desthilatdariya Smayîl Xanê Þikak de, di rojhilatê Kurdistanê de û heya radeyekê jî li bakurê Kurdistanê, berfirehtir kiriye.
Lê wek jêder û þahidên zindî dibêjin Seyîd Teha Gîlanî heya dawiyê bi Simko re nemaye û navbera wan li ser awayê têkiliya bi îngilîzan re, têk çûye.
Kirîs Koçêra di derbarê têkçûna Simko bi dewleta Îranê re dibêje: ”Bi vê hindê re ku Simko kîna xwe ya li hemberî Îranê venediþart, gotibû ku bizava min li dijî Îranê tolhildan jî têde bû, çimkî bav û bapîrên min, xizim û kesên min yên nêzîk û cotek birayên min, tev bi destê karbidestên Îranê hatine kuþtin. Lê bi vê re jî Simko gelek caran behsa vê rastiyê kiriye ku armancên þoreþa wî ji bo berjewendiyên netewî bûne û tenê ji bo tolvekirinê nebûye. Di vê derbarê de Simko gotiye: Hemû kes dizane ku gelê kurd heya niha çi bi ser de hatiye. Mirovên wan yên mezin yên weke Smayîl Xan û Elî Xan bi þêweyek gelek zalimane ji aliyê Îraniyan ve ji nav çûne. Ez niha ji bo gelê Kurd têkûþînê dikim, lê tolhildana ji zordar û bedkaran hê jî maye û ji bîr nabe”.
Mîna ku di roja îro de ji bo hemû serokên kurd eþkera bûye, Simko jî zû pêhesiyaye ku dewleta navendiya Îranê mafê azadî û wekheviyê heta di nava sinorên Îranek yekgirtî de jî nade gelê kurd.
Simko ku gelek kes hereketa wî bi bizavek eþîretî û herêmî dihesibînin, li gor pîvanên wê çaxê mirovekî zana bûye û haya wî ji siyaseta Îran û cîhanê hebûye. Simko bi nameya ku bi riya serleþkerekî îngilîzî ji Zefer el Dulê re þandibû, vê rastiyê baþtir dide selmandin. Simko di pareke nameya xwe de dibêje: ”Em pir baþ dizanîn ku hinek netewe di cîhanê de hene ku hejmara wan nagehe çaryeka kurdan, lê ew gihiþtine xweziyên xwe ku mafê otonomiyê ye. Li almanan binêrin ku çawa ev karê han di nava xwe de pêkanîne. Birastî ger netewa kurd di Îranê de negihije mafê xwe, êdî mirin û neman jêre baþtire ji jiyan û mayînê. Di vê roja ku em têde dijîn, dewleta Îranê bixwaze an jî nexwaze, em mafê xwe yê otonomiyê dixwazin. Êdî ev xweziya hemû mirovekî kurd e û ji xelkê me re jî jiyaneke nûye.
Ev name dide diyarkirin ku Simko mirovekî dûrbîn bûye û ji bo standina mafê rewayê gelê kurd bi armancên mezin û pîlanên nû dest bi xebata xwe ya siyasî kiriye. Herwiha tenê naveroka vê nameya dîrokî (ku bêgoman di arþîva milliya Îranê de hatiye parastin) ji bo wan nivîskar û lêkolînvanên neteweperest ku tenê bi awaykî negatîv behsa kesayetiya siyasî û serhildana Simkoyê Þikak kirine.
Destpêka Þerên Giran:
Simko xwedî hêzeke leþkerî ya pirr mezin bû. Hejmara pêþmergeyên wî carna gehiþtiya 20.000 kesan. Lê tevahiya van þervanan mîna artêþeke hevgirtî û di bin ala partiyeke siyasî de xebata xwe nekirine. Her eþîrek di bin serokatiya mezinekî wê eþîretê de bûye û rengekî taybetî ji bo nasandina eþîret û hêza xwe hilbijartine. Bo nimune rengê ala hêza di bin serokatiya Simkoyê Þikak de sor bû.
Ji bilî wan þerên biçûk ku di navbera hêzên Simko û Îranê de qewimîne, çend þerên mezin ku bûyera wan di dîroka rojhilatê Kurdistanê de cih girtiye, girîng in.
Ji wan þeran ên girîng ev in:
Þerê girtina bajarê Urmiyê
Þerê Gulmanxaneyê (li bakurê rojhilatê gola Urmiyê)
Þerê Miyanduawê - 1922
Þerê Þekeryazî
Þerê Sarî Tacê
Þerê Azadkirina Mehabadê
Þerê Kela Çariyê ev weke mezintirîn þerê serhildanê tê hesibandin.
Piþtî ku hêzên kurdan bajarê Urmiye ji destê leþkerên Îranê derxistin, Urmiye wek paytexta desthilatdariya kurdan hat hilbijartin û Têmur Aẍayê Þikak ji aliyê Simko ve weke hakimê bajar hat wezîfedarkirin. Di þerê Gulmanxaneyê de jî hêzên kurdan bi girtina Gulmaxanê rêya ku bajarê Urmiye bi Tewrêzê ve girê dida, girtin. Di þerê Þekeryazî de jî fermandarê hêza dewleta Îranê Emîr Erþed hat kuþtin. Emîr Erþed birayê Mihemed Husên Xanê Zerxam (Qeredaxî) bû ku di seraya xwe de Cewer Axa kuþtibû. Lê di dawiyê de kurdan nekarî li hemberî hêzên dewletê li berxwe bidin û bajarê Urmiyê ku bi qasî çar salan di dsetê kurdan de bû, ket jêr desthilatdariya hêzên Îranî. Di þerê Miyanduawê de kurdan bi þikênandina hêzên artêþa Îranê, serkeftinên mezin bi dest xistin. Lê karê herî girîng û dîrokî kuþtina xayînê navdar Xalo Qûrban bû. Xalo Qûrban ku ji kurdên Hersînê ye, yek ji wan fermandarên þoreþa Mîrza Kuçik Xanê Cengelî bû ku li dijî dewleta navendiya Îranê li bakurê Îranê serî hildabû. Xalo Qûrban bi hevkariya cotkar û çend fermandarên din yên mîna Kerîm Xan, Xalo Hiþmet û Baba Xan karî di nava bizava Cengeliyan de heya pileya komîseriyê jî biçe. Lê piþtre Xalo Qûrban ji Mîrza. K. Xanê Cengelî qetiya û di bazara xwefirotinê de ket xizmeta artêþa Riza Pehlewî. Xalo Qûrbanê kurd, bi hevkariya artêþa Îranê karî þoreþa Cengeliyan toþî þikestê bike û di dawiyê de serê serokê þoreþê bi xelat ji Riza Xanê Pehlewî re bir koþka Tehranê. Li hemberî vê xizmeta wî ew bû fermandarekî artêþa Îranê.
Riza Þahê Pehlewî xayinê kurdan Xalo Qûrban þand meydana þerê li dijî serhildana Simkoyê Þikak. Lê vê carê di þerê Miyanduawê de ev bi destê þervanên kurd hat kuþtin.
Di þerê azadkirina bajarê Mehabadê de fermandarê giþtiyê þer Simko bixwe bû ku Seyîd Teha Þemzînî (Gîlanîzade) jî hevkarê wî bû. Piþtî þerekî giran bajar ket destê kurdan û 600 jandarmên Îranî ku di bin serokatiya parêzgar Melîkzade de bûn, tev hatin kuþtin. Di çaxê þerê Sarî Tacê de jî ku li sala 1922'an li herêma Salmasê (Dîleman) qewimî, hêza kurdan nekarî li hemberî hezên Îraniyan berxwedanê bike. Þer heya dagîrkirina kela Çariyê berdewam bû. Piþtî ku kela Çariyê hat girtin, Simko û hezar kes ji siwariyên xwe derbasî bakurê Kurdistanê bûn û ji aliyê artêþa Tirkiyeyê ve hatin bêçek kirin. Lê ev ne dawiya þerên kurd û dewleta Îranê bûn.
Þehîdbûna Simkoyê Þikak li bajarê Þino :
Li ser þehîdbûna Simko goman heye ku hinek axayên kurd xiyanet li wî kirine û ew neçar kirine ku ji bo hevdîtinan xwe bigihîne bajarê Þinoyê. Berdevik û desthilatdarên Îranê ku hertim bi riya xapandin û xiyanetê xwe nêzî siysetvanên kurd kirine, dîsa jî bi navê hevdîtinên çareseriyê, Simko hat razîkirin ku bê bajarê Þinoyê û bi serleþker Muqedem re hev bibînin. Ji bona wê jî wan bi rêya Têmûr Axa ku demek bû, bi birîndarî di destê dewletê de hêsîr bû, nameyek ji Simko re þandin ku wê demê li gundê Barzan bû. Simko bi çend siwarên xwe re hatin çiyayê Qendîlê û li wir jî bi Xurþîd Axayê Herkî re ber bi bajarê Þinoyê ve meþiyan. Li wir fermandarê bajarê Þino serheng Sadiq Xanê Nûrozî ew bir mala xwe. Lê hatina serleþker Muqedem derew bû û ew li benda derfetekê bûn ku Simko bi tenê bikiþînin derveyî bajarê Þinoyê û wî li wir bikujin. Di dawiyê de jî bi hînceta pêþwazîkirina ji serleþker Muqedem li derveyî bajarê Þinoyê bi wê davika ku jêre danîbûn, di êvariya 30'ê pûþpera 1930'î de hat þehîdkirin.
Herçend di þer de Simko û siwarên wî gelek kes ji serbaz û leþkerên dewletê jî kuþtin, lê wî nekarî vê carê xwe ji destê wan rizgar bike. Termê Simko sê rojan li bajarê Urmiyê neveþartî danîn ku gel lê binêre û kurdan jî pêbihesinin ku serokê wan hatiye kuþtin. Berpirsyarên dewleta Îranê ji bo zanîna wê hindê ku sedî-sed bizanibin Simkoyê Þikak kuþtine, jina Simko ya bi navê Fexriye Êqibalî (azerî bû) anîn ser termê wî û wê jî bi nerihetî ji wan re got:” Belê ev mêrê min Smayîl Axa ye. Ez ji rûyê tiliya wî ya birî dizanim ku berî çend salan ji ber jehra marê ku pêvedabû, bi destê xwe bi kêra xwe birîbû.”
Dema ku xebera kuþtina Simko gihiþt koþka paþatiya Îranê heya heftiyekê þahî û kêfxweþî hatin lidarxistin û hemû kuçe û kolanên bajarê Tehranê bi ronahî û gulan hatin xemilandin. Riza Pehlewî mezintirîn dijminê xwe di Kurdistanê de ji holê rakiribû.
Þehîdbûna Simko bû sedem ku heya pêkhatina komara Kurdistanê ya di bin serokatiya Pêþewa Qazî Mihemed de bêdengiyek xemgîn li rojhilatê Kurdistanê hakim be.
Xebat û Hewldanên Simko :
Simko di çaxê desthilatdariya xwe de gelek xebitiye ku bi dewletên biyanî re têkeliyên siyasî pêkbîne. Di vê navê de bi taybetî ew xebitiye ku bi dewleta Îngilistan û YKSS'ê re têkiliyan deyne û bala wan bo ser çareserkirina pirsgirêka kurd bikiþîne. Lê wan ji ber berjewendiyên xwe yên aborî û girîng nebûna cihê jeopolîtîk yê axa Kurdistanê, bihayekî wisa nedane pêþniyarên vî serokê kurdan. Simko bi rêya Seyîd Teha Gîlanîzade pirr xwestiye ku ji bo çareserkirina pirsgirêka kurd û pêkanîna dewleteke kurdî bi berpirsyarên îngilîz ên li Îraqê hevdîtinan pêk bîne, lê di vê daxwaza xwe de bi ser neketiye. Herwiha ew ji Þêx Mehmûdê Berzencî bi gilî û gazinc bûye ku baweriya xwe bi dewleta tirkan re tîne. Ji bona wê jî ew di derbarê îngilîz û tirkan de wiha dibêje: “Îngilîz û tirk her du ji bo çaresekirina pirsgirêka serxwebûn û serbestiya Kurdistanê derewan di gel me de dikin, ew me dixapînin. Îngilîz dixwaze tevaya kurdan mîna xulam û berdeyan ji bo armanc û daxwazên xwe yên çewt bikar bînin û bixebitînin, mîna meymûnan me ji xwe re bireqsînin û ew jî bi me bikenin. Ew dixwazin me li hemberî neteweya me þermezar bikin, ev ne karê min e, ez xiyanetê li gelê xwe nakim. Tirk û îngilîz her du ji hev xirabtirin, lê ji herkesî zêdetir kurd ji bona xwe xirabin, kurd piþta hev nagirin, hînî xizmetkariyê bûne, baweriya wan bixwe tune û mezinatiya hevdu napejirînin.”
Simko bêtirî hertiþtî ji xiyaneta axa û begên Kurd dilþikestî bû ku di rojên xweþ de mîna mêþa li dora þirînî, kêliyekê ji wî dûr nediketin, lê di rojên tengaviyê de xwe ji wî dûr dixistin. Xaleke girîng a hewldanên Simko ew e ku wî di çaxê desthilatdariya xwe li bajarê Urmiyê de xebatên rewþenbîrî û çandî dan meþandin. Yekemîn car di dîroka rojhilatê Kurdistanê de Simko ket wê fikirê ku di warê ragehandinê de jî pêngavek bê avêtin. Di sala 1912'an de li bajarê Xoy, Ebdulrezaq Bedirxan bi piþtgiriya siyasî û diravî ya Simkoyê Þikak kovareke mehane bi navê Kurdistan weþand. Herwiha li bajarê Xoy dibistaneke kurdî jî, ji bo zarokên kurd vekirin. Salên piþtî þerê cîhanî yê yekem yanî ji sala 1919'an heya têkçûna þoreþê rojnameya bi navê (Roja Kurd) û piþtre tenê bi navê Kurd ku organa fermî ya dewleta wî bûye, hatiye weþandin. Roja Kurd an jî Kurd rojnameyek heftane bûye. Sernivîserê vê rojnamê nemir Mela Mihemedê Turcanîzade bû ku karê amadekirina rojnameyê di weþanxana Xêyret de li bajarê Urmiyê dimeþandin. Herwiha Simko ji bo agehdariya ji rewþa siyasî û leþkeriyê hemû herêmên di bin desthilatdariya xwe de, ji telefonê mifa standiye û bi vî awayî pêwendiyên hemû fermandarên eniyên þer bi kela Çariyê re hebûne.
Beriya ku Simko bi awayekî berfireh dest bi þer û þoreþa li dijî dewleta Îranê bike, bi hevkariya Ebdulrezaq Bedirxan û çend giregirên din yên kurd komelek bi navê Cîhandanî li bajarê Xoyê damezrandibûn, ku komelek rewþenbîrî bû û bêhtir xebatên çandî û rewþenbîrî dimeþandin.
Simko pir xebitiye ku bi kesayetî û bizavên ku li dijî rejîma Îranê serî hildane, têkiliyên siyasî deyne. Ew bi þoreþgerê azerbayecanî Mihemed Xiyabanî re di nava peywendiyan de bûye. Herwiha Simko û serdarê þoreþa bakurê Îranê Mîrza Kuçik Xanê Cengelî xebitîne ku di navbera þoreþa Kurdistan û bakurê Îranê (Gîlan) de dan û standinên siyasî pêkbînin, lê gûherandinên siyasî ev derfet nedaye wan ku vî karê dîrokî bigehînin encamê.
Hevdîtina Simkoyê Þikak û Riza Þahê Pehlewî :
Riza Mîrpenc ku bi hevkariya îngilîzan ji pileya serleþkeriyê bû þahê Îranê, di sala 1925'an de ji bo serlêdanekê çû Azerbayacan û Kurdistanê. Armanca wî ya herî mezin ew bû ku riyekê ji bo bi dawî anîna serhildana Simko peyda bike û desthilatdariya xwe li hemû Îranê birêk bike. Serleþkerên Îranî pir dawa ji Riza Þahê Pehlewî kirin ku dev ji vê sefera xwe berde, lê ew razî nebû û xwest ku ji nêzve Simko bibîne. Xuyaye ku hemû di wê baweriyê de bûn ku Riza Þah êdî ji wê seferê venagere û yê bi destê Simko bê kuþtin. Dema ew bi 62 kes ji fermandar û hêza xwe ya taybetî ve nêzî bajarê Salmasê dibe, di yekemîn dîtinê de 5000 siwariyên Simkoyê Þikak bi rûyekî sar û girij pêþwaziyê li þahê Îranê dikin û rêzek taybetî jêre nedigirtin. Simko jî wek serokekî kurd bi kincên kurdî li hemberî þahê Îranê sekinî û bi pêþwaziyek sar û bi serê lêvê bixêrhatina wî kir. Piþtre herdu bi hevre çûne karwanserayekê û li ser pirsgirêkên herêmê axivîn. Wek tê gotin Riza Þah pir tirsiyabû ku Simko wî û hemû kesên wî bikujin. Ji bona wê jî heya berê sibê ji tirsa nerazabû.[çavkanî pêwîst e] Ew herdem li benda wê hindê bû ku siwarên Simko hêriþî wan bikin û tevde bên kuþtin. Herçend piþtî ewqas bûyerên tal ku Simko bi çavên xwe dîtibûn, êdî baweriya wî bi desthilatdarên Îranê nemabû, lê derfetek dîrokî ji dest da û wê þevê Riza Þahê Pehlewî nekuþt û ew ji destê wî filitî.
Simko piþtre di hevdîtinekê ya bi serleþker Ebdulah Tehmasbî re gotibû: ”Mezintirîn þaþiya min di wê þevê de ew bû ku min Riza Þah nekuþt”. Wê þevê Riza Þah ji serleþker Tehmasbî dawa kir ku karekî bikin û Simko mijûl be û çax derbas be û roja din zû ji wir ber bi Ûrmiyeyê hereket bikin. Wan bi lîstika textenerd wê þevê Simko mijûl kirin û roja din Simko pêhesiya ku Riza Þah ji destê wî derketiye û derfetek zêrîn ji destê xwe daye.
Dema ku Riza Pehlewî bi hevkariya hêzên biyanî desthilatdariya xwe li herdera Kurdistanê bihêz kir, bi awayê ku li jor hat gotin ji bo hevdîtinên siyasî Simko vexwendin bajarê Þinoyê û li wir ew bi bêbextî hat kuþtin.
Navê Simko di nava beyit û stranên Kurdî de :
Li ser jiyan, derd û elemên malbata Simkoyê nemir heya niha gelek dengbêj û hunermendên navdar beyit û stran gotine. Bi riya van stranan jî mirov dikare malwêranî, ked û zehmetiyên ku vê malbata mezin ji bo doza bi þan û þerefa Kurdistanê kiþandine, bibîne.
Hunermendê mezin ê kurd Kawîs Axa ku di dîroka hunera Kurdistanê de yekemîn hunermendê siyasîbêjê kurd tê hesibandin, di qalibê lawikekê de li ser þehîdbûna lîderê kurd Simkoyê Þikak hestên xwe wiha tîne ziman :
Lê dayê, lê dayê, lê dayê, þereka qewimî li Þinoya wêran bira çi mezine
Ewro emirê Taranê hatiye bo qumandarê Þinoyê, li niwêjê mexiribê
Bi tirombêla, axawo, eskerên xwe hînabûne yo, yo, yo, li niwêjê mexiribê
Bi tirimbêla eskeran xwe hînabûne, babê Xusro bi sê denga gazdike:
Babê Feysel, ewroke dest helîne, ciwabekê biben eþîrê Ebduyiya, ewro
Hatime kuþtinê danên þûna min Xusiro zaroye axawo ciyê mine
Lê dayê Mihteberê rebenê, Gulîzarê nemayê, Mirariyê rebenê, niwêjê
Mexiribê dengê sê tîran û metrelozan agir berda vê dinyayê, kesê xêrxwaz
Nebû ciwabekê bie eþîreta Herkiya, paþî babê Xusiro tovê egîdan li me
Qeliya, wî kes nema axawo li dinyayê, ezê di heyfa kuþtina babê Xusiro
Nîme ewro þahî û govende li naw ecemê Kerbelayê
Faîk Bûcak, ne tenê siyasetmedar bû. Helbestvan jî bû. Di hemû helbestên xwe de bang li xort û keçên Kurd dikir. Hêviya wî xort bûn. Helbesta xwe ya navdar “Sonda Mirinê“ ji bo xorten ku canê xwe yê ezîz ji bo welat feda dikin, li zîndanan jiyana xwe ji dest didin nivîsandi bû.
Faîk Bûcak, dema ku helbestên xwe dinivîsand wê demê þert û îmkanên îro weke îro tune bûn. Mirov nikarîbû tiþtên nivîsandî bi xwe re bigerîne. Faîk Bûcak helbestên xwe êvarê bi dost û hevalên xwe didan jiberkirin û digot ”qîza xalê min, van helbestan baþ jiber bike, rojekê ku ez canê xwe ji dest bidim bela ev helbest wenda nebin. Berî þehadeta wî dostekî helbestên wî bi dengê wî di kasêtekê de tomar kiribûn.
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Dilê min birîn e lê dilovanê.
Min dil da te bejn zirava halanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Ji çîya û deþt nalin tê ax yarê.
Boy te dilê min jan da birîndarê.
Li warê me derman gulê baharê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Mezra botan warê mîr û mîrekê.
Mem got, em nevin çîroka dîrokê.
Tarîya zîndan ronîk e jîrekê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Kanê mezra botan xwazil bi berê.
Mem çubu warê Zîna evîndarê.
Fesadê wan bu sebebê kederê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Sê Ehmed û Xecê çu ser zozanê.
Wekê kevok bu li çîyay Sîpanê.
Xezal xun berda ser bejn û fîstanê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Zarok roda çu ji ber þîpa avê.
Hilanîy e dengê þîna dêw bavê.
Bîr anî Helepçê dil bu wek þevê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dêsimê.
Hovîtî kirin li Muþ û Amedê.
Xun rijandin li Zîlan û Qoçgîrê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baranê.
Hunandîy e vejînî û xoybunê.
Boy Partî Demokrat a Kurdistanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Hun Dizanin !
Ji Yêzdanê Dilovan,
Dîyarî Bihuþte...
Ew der Kurdistane...
Ava Bihuþtê...
Kanîya Zemzemê...
Hebuna li bin Axê...
Zêrê Zer û Ava Reþ...
Kakilên, Gûz û Tûyan...
Darên Rezan û hwd...
Li Welatê Kurdistane...
Kaniya Neftê, Diherike Cîhanê...
Çavên birçîyan, Zur bu...
Ewrê reþ, li ser Kurda, rêz bu...
Terorîstên, bi Cilên Reþ, har bu...
Amerîka û Ewropa, Hevkar bu...
Pêþmerge, bi Top û Tifingan, ra bu...
Barzanî, bê xew ma û Tekoþer bu...
Emê, bi avakirina Kurdistan a mezin, dagirkerên Kurdistan ê, ji ser axa Kurdistan ê, bavêjin der û dawî li Saltanat û Heytehola wan bînin. Emê, komarên wan, hilþînin û desthilatîyên wanên gemar, bikin tarîtî ya dîrokê...
Xuþk û Bira yên Hêja !
Ji boy aþîtîya Cîhanê, hewceye em, dawî li þeþ devletên îro, -Tirkiye, 2-Îran, 3-Ýraq û Kuweyt ê, 4-Surîye, 5-Azarbeycan û 6-Lûbnanê '', bînin, Çend Welatên Gelên Arî lê dijîn tevê Nexþê Kurdistan ê bikin û wekê Împaratorî ya Medya yê, Kurdistan mezin, çê bikin. Û paþê jî, emê Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasî yê...
Di vî pirojê da, Nexiþê Kurdistana mezin, digîhî je, Ewropa yê. Hewceye, her Kurdên, bi xîret û mêrxas, beþdarê, ramana, Kurdistan a mezin be.
Em hêvînin, partî û rêxistinên Kurdistan ê, dest bavêjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekê Almanya yê. Ango, li her pênc perçeyên Kurdistan ê rista ( sîstema ) Federe, pêk were. Dibê Kurd, bi dagirkerên Kurdistan ê ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pêk bîne.
Em hêvînin, zaravayên Kurdî, Loranî, Goranî, Soranî, Kurmancî, Hewramî, Zazakî û hwd, di Kurdistanek Federe da xurt û geþ bive...
Kurdistanîyên Hêja :
Alî Cahît Kiraç : Kurdistanîyen hêja, werin, beþardarê PDK-XOYBUN ê bin, em, bi hevra, Kurdistana Mezin, avakin û ruhê Þêhîdên Kurdistanê, þad bikin...
• Ez, li ser navê Malpera ; www.pdk-xoybun.com ê, www.xoybun.com ê û li ser navê Partîya Demokrat a Kurdistan - Xoybun ê, bang li kevneþopên PDK ya 1965 ê û bang li kesên Kurdistanî dikim, beþdarê PDK-XOYBUN ê bin, em bi hevra, axa Kurdistana pîroz rizgar bikin...
• Dubare, bang li kevneþopên PDK ya 1965 ê û li her kesên Welatparêz û Kurdistanî dikim, bi endamtî, beþardarê PDK - XOYBUN'ê bin, Partîya xwa ya PDK ê, xurt û zindî bikin. PDK - XOYBUN, berdewama PDK ya 1965'a ye û dixwaze, bi zindîbuna PDK ê ra, bi avakirina Kurdistana mezin, ruhê Þehîdên Kurdistan ê, þad bike...
• Ez hêvîmim, partî û rêxistinên Kurdistan ê, dest bavêjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekê Almanya yê. Ango, li her perçe'yên (Herem'ên) Kurdistan ê, rista ( sîstema ) Federe, pêk were. Dibê Kurd, bi dagirkerên Kurdistan ê ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pêk bîne.
• Disa, hêvîmim, zaravayên Kurdî, Loranî, Goranî, Soranî, Kurmancî, Hewramî, Zazakî û hwd, di Kurdistanek Yekgirtî û Federe da, xurt û geþ, bive...
• Ez amademe, bi welatên Emperyal ra, Peymanek pêk bînim... Di vî peymanê da, 500 sal, berjewendîya welatên Emperyal, hebe û Kurdistan jî, heta hetayê, azad be...
• Eger, welaten Emperyal, ji bo avakirina, Kurdistana Mezin, alîkarî bide me, wê demê, emê jî, 500 sal, qezenca, ser-erd ê û bin-erd ê, Kurdistanê, ji % 50 yê, bidin wan, welatên hevkarên xwe û emê, 500 sal, Lula Neftê jî, ji wan, welatên hevkarên xwe ra, vekin... Emê, ji bo parastina Kurdistanê, ji Artêþa Kurdistanê ra, 80 Mîlyon, Dabançe, Tifing'ên herê Moderin, Rokêt'ên, Antî-Panzer û Fûze'yên, Antî-Tîyare û hwd, ji wan, welatên hevkarên xwe, bikirin...
Kengê Kurdekî Were Kuþtin, Hun Jî Sê Zarokan Çêkin ! . .
Gelê Xuþk û birayên Kurd, neyarên Kurda û dagirkerên Kurdistanê bi sed salane, Bira, Bav, û Xuþkên me Kurda bi þiklên curbecur dikujin. Dibê em dev ji tolhildanê bernedin. Ango hewceye em mafên xwayê Tol Hildanê bikar bînin.
Gelê Xuþk û birayên Kurd, dema neyarên Kurda û dagirkerên Kurdistanê, Kurdekî kuþt, hun jî bi cengawerî tol hilanîn ( heyf hilanîn ) bigirin.
Gelê Xuþk û birayên Kurd, kengê Kurdekî bi destê neyarên netewa Kurd were kuþtin, hun jî, di þuna wî kesê þehîd da, sê zarokan çêkin !...
Gelê Xuþk û birayên Kurd, dema hun nu dizewicin, an cêvî an jî sêber zarok bînin dinê !...
Gelê birayên Kurdên li Kurdistan ê û Kurdên li seranserê Cîhanê, hetanê sala 2113 yê, ango hetanê sed salê kî, bi kêmasî, sê an jî çar Jin bînin, ango sê caran an jî çar caran bizewicin, bila jimara Kurda, li Kurdistanê û li seranserê cîhanê, zêde be. Dakû em, bikaribin, li hemberê dagirkerên Kurdistan ê, xwe biparezin û em li hemberê Teknolojî ya îro wenda nebin !...
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Dilê min birîn e lê dilovanê.
Min dil da te bejn zirava halanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Ji çîya û deþt nalin tê ax yarê.
Boy te dilê min jan da birîndarê.
Li warê me derman gulê baharê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Mezra botan warê mîr û mîrekê.
Mem got, em nevin çîroka dîrokê.
Tarîya zîndan ronîk e jîrekê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Kanê mezra botan xwazil bi berê.
Mem çubu warê Zîna evîndarê.
Fesadê wan bu sebebê kederê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Sê Ehmed û Xecê çu ser zozanê.
Wekê kevok bu li çîyay Sîpanê.
Xezal xun berda ser bejn û fîstanê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Zarok roda çu ji ber þîpa avê.
Hilanîy e dengê þîna dêw bavê.
Bîr anî Helepçê dil bu wek þevê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dêrsim ê.
Hovîtî kirin li Muþ û Amed ê.
Xun rijandin li Zîlan û Qoçgîr ê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baran ê .
Hunandîy e vejînî û xoybun ê.
Boy Partî Demokrat a Kurdistan ê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Hezar salê, Dagirkerên Kurdistan ê, Bav û Kalê me, bi þiklên Curbe-cur kuþtine. Dema em, Kurdistana mezin, çê nekin, ewên hîna, Hezar salên din jî, me û Zarokên me, bi þiklên Curbe-cur, bikujin. Divê em, dawî li þeþ devletên îro, ''1-Tirkiye, 2-Îran, 3-Ýraq û Kuweyt ê, 4-Surîye, 5-Azarbeycan û 6-Lûbnanê '', bînin Çend Welatên Gelên Arî lê dijîn, tevê Nexþê Kurdistan ê bikin û wekê Împaratorî ya Medya yê, Kurdistan mezin, çê bikin. Û paþê jî, emê Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasî yê...
Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun 
“Sonda me mirin e di riya te de welat.
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Bi Gurzê, Rustemê-Zal kim.
Hun Dizanin !
Ey Þehîdên, Lor û Gorî.
Hun, bi xêr hatin. 
Her Bijî, Kurd û Kurdistan. 
