PARTIYA DEMOKRAT´A KURDISTAN - XOYBUN PDK - XOYBUN
1906 /1964—31.12.2020 — Sîyasetmedar, Rewşembîr û Ronekbîrê Kurd, Emînê Evdal ; di 1964 da çu ser dilovanîya xwa. Emînê Evdal; Wekê Her Tekoşerê Kurd Nemire û Di Dilê Meda Dijî.
Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun
P D K — XOYBUN
1906 / 1964 — 31.12.2020
Ez, li ser navê Malpera ; www.pdk-xoybun.com ê, www.xoybun.com ê û li ser navê Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun ( P D K — XOYBUN ) ê, Emînê Evdal, bi Dilekî germ, bibîr tînim. Emînê Evdal, wekê her Tekoşer û Şehîdên Kurdistanê, nemire û Dilê meda dijî. Şehîdên Kurdistanê, yên berîya vê demê û yên hetanê îro, bi bîr tînim û tevkujînên, li hemberê Kurda, li Kurdistanê û yên li dervayê Kurdistanê buye, hemuyan, Şermezar dikim...
Kurdistanîyên Hêja : Emînê Evdal sala 1906 a li gundê Yemançayîrê, qeza Qersê ji dayka xwe bûye. Wê demê ew herem diket bin desthiletdarya Rûsa. Mala bavê wî ji malbeteke kurdên êzdîye qedîmî, li nav êla Sîpka da bi nav û deng, bi qedir û hurmet bû. Emînê Evdal di sala 1964 de çuye ser dilovanî ya xwe...
Eskerê Boyik : Bîranîna 100 Saliya Ji Dayikbuna Emînê Evdal
Bîranîna 100 Saliya Ji Dayikbuna Emînê Evdal
26. 08. 2006, Îsal xitim dibe 100 salya ji dayîkbûna zanyar, nivîskarê kurdê welatê sovêtêyî bi nav û deng Emînê Evdal. Ew yek ji hîmdarê edebyet, çand û kurdzanya sovêtstana berê bû. Eger navên nivîskar, zanyarên kurd yên nivşên ewlin û navdar tê nivîsar, navê Emînê Evdal ese tev navê Erebê Şemo, Hecîyê Cindî, Wezîrê Nadirî, Casimê Celîl da tê bîranîn.
Emînê Evdal sala 1906 a li gundê Yemançayîrê, qeza Qersê ji dayka xwe bûye. Wê demê ew herem diket bin desthiletdarya Rûsa. Mala bavê wî ji malbeteke kurdên êzdîye qedîmî, li nav êla Sîpka da bi nav û deng, bi qedir û hurmet bû. Kalkê wî, Baso cawamêrekî maqûl, çîrokbêjekî naskirî bû û zarotya wî li wî gundê biçûkî bedew da, wek çîroka di nav çîrokên kalikê da derbaz dibe. Lê zarotya bêxem dirêj nakşîne dest bi şerê Ermenya - Tirka dibe. Ew gundê Êzdîyan ji tevî gundên êzdîyaye wê heremêye din dikevn devê leşkerên tirkaye xezev, tên talankirin û wêran dibin. Xelkê wur direvine nav êzdîyên pala çîyayê Elegezê. Malbeta wan gundê Qundesazê da cî dibin. Ji xelayê, neyweşya, şer-dewa dê, bav, birên wî dimirin. Ji malbetê tek ew dimîne. Wî jî divine sêwîxanê. Berê sêwîxana Qersê, paşê ya Alêksandirapolê ( niha Gumurî ) û Celaloxlûyê ( niha Stêpanavan ) da dimîne. Vira ew diçe mektebê û hînî zimanê ermenî, xwendin-nivîsarê dibe.
Sala 1924 a ji sêwîxanê derdikeve diçe bajarê Tilbîsê, wura dikeve mekteba karkiran. Xortê şereza tevî xwendinê xebateke berbiçev li nav kurdên wî bajarî da dike. Wê demê Lazo ( Hakob Xazaryan ) zarokê kurda ra bajêrda dibistana şevê vekiribû, ew alî Lazo dike, rewşenbirên kurd Kamîl Bedirxan, Ahmedê Mîraî û gelekên din ra dibe nas û karê çandî, kûltûrî dike.
1926 ê salê vedigere nav êzdiyên Ermenistanê û li dibistanên gundên êzdîyan yên berpala çîyayê Elegezê: Mîrekê, Karvansêrê û Qundesazê da dersdaryê dike. Vira zanebûna zimanê de cem wî hê xurt dibe. Xortê şereza texmîn dike, ku bêyî zanebûnê kûr û berfire ew nikare kêrî gelê xwe bê. Sala 1931 ê Ûnîvêrsîtêta bajarê Yêrêvanê beşa Fîlologyê da qebûl dibe. Tevî xwedinê usa jî xwendexana kurdî ya pişkovkasêye dersdarhazirkirnê da wek dersdarê edebyetê û rojnema RYA TEZE da jî wek Katibê cawdar dixebite. Mêla wî, çawa paşê jî tê dîtin li ser ziman û edebyetê hebû... Kitêbên zimanê kurdî ji bo dibistanan hazir dike, nivîsara zargotina gelêrîva mijûl dibe, ji zimanên din wergerê dike, gotar û miqala ji bo rojnema RYA TEZE hazir dike, helbest û kurteçîroka dinivîse, rêdaktorya berevokên cûrbiçûr dike, xwendinxana kurdî da dersa dide.
Sala 1933 a pirtûka wî ya „ Kitêba zimanê kormancî bona koma çara“, sala 1934 a „Kitêba zimanê kurmancî, bona koma pênca „ ,sala 1936 a: „ Kitêba zimanê kurnabcî, bona dersxana çara“, hema wê salê „Mêtodîka hînkirina xwendin nivîsandinê“, sala 1937 a, „ Mêtodîka zimanê kurmancî“, dîsa wê salê tevî Casimê Celîl, „ Kitêba zimanê kurmancî, bona dersxana şeşa“ li bajarê Yêrêvanê tên weşendin. Sala 1933 a tev çend hevalên din “ Xebernema Fileyî-Kurmancî“ diweşînin. Sala 1936 a tev hevalê xweyî zarotyêyî, zanyarê navdar Hecîyê Cindî „Folklora Kurmanca“ diweşînîn ( 664 ru ). Kijanê li nav civaka Kurdaye rewşenbîrda, çawa li welatê Sovêtê üsan jî li Kurdistanê, hêjayî qîmetekî bilind bû...
Sala 1937 a Emînê Evdal Ûnîvêrsîtêtê bi serketin xilaz dike û di werê kurdzayê da dikeve aspîrantûrayê. Têma lêkolînê ya doktorya wî „ Jina kurd di malbeta qedîmî da,li ser hîmê matêryalê netewzanyê û folklorzanyê“ bû. Sala 1944 a ew dîsêrtasyayê xweyî dike û dibe yek ji zanyarên kurde kurdzanyêye ewlin.
Ji pey aspîrantûrayêra ew li ser lêkolîna pirsên kurdzanyê, yên cuda-cuda li mûzêûma akadêmya rêspûblîka Ermenistanê, înstîtûtên Akadênyayê yên dîrokê, kelempora kevnaryê û miletzanyê da dixebite. Sala 1959a di Akadêmîya Ermenistanêye zanestyê da beşa Rohilatzanyê tê demezirandin. Emînê Evdal derbazî wur xebatê dibe, hesab dibe himdarekî wê û heta dewya emrê xwe wur da dixebite. Pey hev lêkolînên wîye zanyarîye giranbiha bi zimanê kurdî, ermenî, rûsî têne weşamdim. Sala1952 lêkolîna xweye „ Tolhildana xûnê li nav kurdada û dewî anîna bermayên wê li Ermenistana Sovêtê “ bi pirtûkekê çap dike, paşe pirtûkên wîye “Deba kurden Ermenistana Sovete” sala 1953 a, “Patronîma cem kurdên Ermenistanê di sedsala 19 da“ sala 1957 a, “Deba kurdên Pişkovkazê” 1957 a , „Ferhenga Kurdîye rastnivîsaryê“.sala 1958 a tên weşandin. Wan sala usa jî gelek gotarê wîye ulmî kovar û rojnemê Ermenistanê da dertên...
Emînê Evdal hîmdarekî edebyeta kurdên sovêtê bû, qelema wî pir adan û bi berhem bû. Hela despêka salên bîstî da ew dest bi nivîsara helbesta, kurteçîroka dike, sala 1924 a kurteçîroka wî bi navê „Casim û Tosin „ bi zimanê ermenî dertê, paşê wê weldigerîne kurmancî, sala 1935 berevoka wî ya helbesta bi navê „Bihar“ tê weşandin, bi hazirkirna wî berevokên ewlin yen nivîskarên kurdên êrmenistanê bi zimanê kurdî, ermenî û rûsî derketine. Helbest û destanê wî bi çapeke mezin berevokên efrandinên nivîskarên kurdên Ermenistanê yên salane da dertên. Ewî bi fireyî dest avîtye destanên kurdaye gelêrî yen wek “Memê û Zînê”, “Zembîlfiroş“, “Evdalê Zeynikê”... Naveroka destanên xwe yên xwexatyê ji jîyana gelê kurd hildaye, hîmlî bi çevê sinifî, şîyasî bûyaran nihêrîye, istûna efrandinên wî şerkarya navbera axa-bega û evdên karkirdaye, edetên kevn hatine rexnekirin... Emînê Evdal erf-edet, rabûn rûniştandina gelê xwe rind zanibû, ji bo wê jî şîn û şayîyê gel gelekî bedew û zanebûn efrandinên xwe da nitirandîye. Qet ji bîra min naçe destana wî ya bi navê “Gulîzer”. Dema radyoya Yêrêvanê beşê kurdî nû dest bi karê xwe kiri bû, xebatçiyên radyoyê ew „Gulîzer“ kiribûne radyokompozîsya û çend roja par bi par ser hev didan... Ez wê demê xwendkarê dibistanê bûm. Oda me da, li ber radyoye cînarê me ewqas dicivyan, ku odêda cî nedima sivderê jî disenîn, wekî bibihîn...
Faîk Bûcak, ne tenê siyasetmedar bû. Helbestvan jî bû. Di hemû helbestên xwe de bang li xort û keçên Kurd dikir. Hêviya wî xort bûn. Helbesta xwe ya navdar “Sonda Mirinê“ ji bo xorten ku canê xwe yê ezîz ji bo welat feda dikin, li zîndanan jiyana xwe ji dest didin nivîsandi bû.
Faîk Bûcak, dema ku helbestên xwe dinivîsand wê demê şert û îmkanên îro weke îro tune bûn. Mirov nikarîbû tiştên nivîsandî bi xwe re bigerîne. Faîk Bûcak helbestên xwe êvarê bi dost û hevalên xwe didan jiberkirin û digot ”qîza xalê min, van helbestan baş jiber bike, rojekê ku ez canê xwe ji dest bidim bela ev helbest wenda nebin. Berî şehadeta wî dostekî helbestên wî bi dengê wî di kasêtekê de tomar kiribûn.
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Dilê min birîn e lê dilovanê.
Min dil da te bejn zirava halanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Ji çîya û deşt nalin tê ax yarê.
Boy te dilê min jan da birîndarê.
Li warê me derman gulê baharê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Mezra botan warê mîr û mîrekê.
Mem got, em nevin çîroka dîrokê.
Tarîya zîndan ronîk e jîrekê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Kanê mezra botan xwazil bi berê.
Mem çubu warê Zîna evîndarê.
Fesadê wan bu sebebê kederê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Sê Ehmed û Xecê çu ser zozanê.
Wekê kevok bu li çîyay Sîpanê.
Xezal xun berda ser bejn û fîstanê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Zarok roda çu ji ber şîpa avê.
Hilanîy e dengê şîna dêw bavê.
Bîr anî Helepçê dil bu wek şevê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dêsimê.
Hovîtî kirin li Muş û Amedê.
Xun rijandin li Zîlan û Qoçgîrê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baranê.
Hunandîy e vejînî û xoybunê.
Boy Partî Demokrat a Kurdistanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Hun Dizanin !
Ji Yêzdanê Dilovan,
Dîyarî Bihuşte...
Ew der Kurdistane...
Ava Bihuştê...
Kanîya Zemzemê...
Hebuna li bin Axê...
Zêrê Zer û Ava Reş...
Kakilên, Gûz û Tûyan...
Darên Rezan û hwd...
Li Welatê Kurdistane...
Kaniya Neftê, Diherike Cîhanê...
Çavên birçîyan, Zur bu...
Ewrê reş, li ser Kurda, rêz bu...
Terorîstên, bi Cilên Reş, har bu...
Amerîka û Ewropa, Hevkar bu...
Pêşmerge, bi Top û Tifingan, ra bu...
Barzanî, bê xew ma û Tekoşer bu...
Emê, bi avakirina Kurdistan a mezin, dagirkerên Kurdistan ê, ji ser axa Kurdistan ê, bavêjin der û dawî li Saltanat û Heytehola wan bînin. Emê, komarên wan, hilşînin û desthilatîyên wanên gemar, bikin tarîtî ya dîrokê...
Xuşk û Bira yên Hêja !
Ji boy aşîtîya Cîhanê, hewceye em, dawî li şeş devletên îro, -Tirkiye, 2-Îran, 3-İraq û Kuweyt ê, 4-Surîye, 5-Azarbeycan û 6-Lûbnanê '', bînin, Çend Welatên Gelên Arî lê dijîn tevê Nexşê Kurdistan ê bikin û wekê Împaratorî ya Medya yê, Kurdistan mezin, çê bikin. Û paşê jî, emê Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasî yê...
Di vî pirojê da, Nexişê Kurdistana mezin, digîhî je, Ewropa yê. Hewceye, her Kurdên, bi xîret û mêrxas, beşdarê, ramana, Kurdistan a mezin be.
Em hêvînin, partî û rêxistinên Kurdistan ê, dest bavêjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekê Almanya yê. Ango, li her pênc perçeyên Kurdistan ê rista ( sîstema ) Federe, pêk were. Dibê Kurd, bi dagirkerên Kurdistan ê ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pêk bîne.
Em hêvînin, zaravayên Kurdî, Loranî, Goranî, Soranî, Kurmancî, Hewramî, Zazakî û hwd, di Kurdistanek Federe da xurt û geş bive...
Kurdistanîyên Hêja :
Alî Cahît Kiraç : Kurdistanîyen hêja, werin, beşardarê PDK-XOYBUN ê bin, em, bi hevra, Kurdistana Mezin, avakin û ruhê Şêhîdên Kurdistanê, şad bikin...
• Ez, li ser navê Malpera ; www.pdk-xoybun.com ê, www.xoybun.com ê û li ser navê Partîya Demokrat a Kurdistan - Xoybun ê, bang li kevneşopên PDK ya 1965 ê û bang li kesên Kurdistanî dikim, beşdarê PDK-XOYBUN ê bin, em bi hevra, axa Kurdistana pîroz rizgar bikin...
• Dubare, bang li kevneşopên PDK ya 1965 ê û li her kesên Welatparêz û Kurdistanî dikim, bi endamtî, beşardarê PDK - XOYBUN'ê bin, Partîya xwa ya PDK ê, xurt û zindî bikin. PDK - XOYBUN, berdewama PDK ya 1965'a ye û dixwaze, bi zindîbuna PDK ê ra, bi avakirina Kurdistana mezin, ruhê Şehîdên Kurdistan ê, şad bike...
• Ez hêvîmim, partî û rêxistinên Kurdistan ê, dest bavêjin, piroje ya Kurdistanek Federe, ya wekê Almanya yê. Ango, li her perçe'yên (Herem'ên) Kurdistan ê, rista ( sîstema ) Federe, pêk were. Dibê Kurd, bi dagirkerên Kurdistan ê ra ne, Kurd, bi hevra, devletek Federal, pêk bîne.
• Disa, hêvîmim, zaravayên Kurdî, Loranî, Goranî, Soranî, Kurmancî, Hewramî, Zazakî û hwd, di Kurdistanek Yekgirtî û Federe da, xurt û geş, bive...
• Ez amademe, bi welatên Emperyal ra, Peymanek pêk bînim... Di vî peymanê da, 500 sal, berjewendîya welatên Emperyal, hebe û Kurdistan jî, heta hetayê, azad be...
• Eger, welaten Emperyal, ji bo avakirina, Kurdistana Mezin, alîkarî bide me, wê demê, emê jî, 500 sal, qezenca, ser-erd ê û bin-erd ê, Kurdistanê, ji % 50 yê, bidin wan, welatên hevkarên xwe û emê, 500 sal, Lula Neftê jî, ji wan, welatên hevkarên xwe ra, vekin... Emê, ji bo parastina Kurdistanê, ji Artêşa Kurdistanê ra, 80 Mîlyon, Dabançe, Tifing'ên herê Moderin, Rokêt'ên, Antî-Panzer û Fûze'yên, Antî-Tîyare û hwd, ji wan, welatên hevkarên xwe, bikirin...
Kengê Kurdekî Were Kuştin, Hun Jî Sê Zarokan Çêkin ! . .
Gelê Xuşk û birayên Kurd, neyarên Kurda û dagirkerên Kurdistanê bi sed salane, Bira, Bav, û Xuşkên me Kurda bi şiklên curbecur dikujin. Dibê em dev ji tolhildanê bernedin. Ango hewceye em mafên xwayê Tol Hildanê bikar bînin.
Gelê Xuşk û birayên Kurd, dema neyarên Kurda û dagirkerên Kurdistanê, Kurdekî kuşt, hun jî bi cengawerî tol hilanîn ( heyf hilanîn ) bigirin.
Gelê Xuşk û birayên Kurd, kengê Kurdekî bi destê neyarên netewa Kurd were kuştin, hun jî, di şuna wî kesê şehîd da, sê zarokan çêkin !...
Gelê Xuşk û birayên Kurd, dema hun nu dizewicin, an cêvî an jî sêber zarok bînin dinê !...
Gelê birayên Kurdên li Kurdistan ê û Kurdên li seranserê Cîhanê, hetanê sala 2113 yê, ango hetanê sed salê kî, bi kêmasî, sê an jî çar Jin bînin, ango sê caran an jî çar caran bizewicin, bila jimara Kurda, li Kurdistanê û li seranserê cîhanê, zêde be. Dakû em, bikaribin, li hemberê dagirkerên Kurdistan ê, xwe biparezin û em li hemberê Teknolojî ya îro wenda nebin !...
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Dilê min birîn e lê dilovanê.
Min dil da te bejn zirava halanê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Ji çîya û deşt nalin tê ax yarê.
Boy te dilê min jan da birîndarê.
Li warê me derman gulê baharê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Mezra botan warê mîr û mîrekê.
Mem got, em nevin çîroka dîrokê.
Tarîya zîndan ronîk e jîrekê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Kanê mezra botan xwazil bi berê.
Mem çubu warê Zîna evîndarê.
Fesadê wan bu sebebê kederê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Sê Ehmed û Xecê çu ser zozanê.
Wekê kevok bu li çîyay Sîpanê.
Xezal xun berda ser bejn û fîstanê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Zarok roda çu ji ber şîpa avê.
Hilanîy e dengê şîna dêw bavê.
Bîr anî Helepçê dil bu wek şevê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Neyar hat boy qirkirina Dêrsim ê.
Hovîtî kirin li Muş û Amed ê.
Xun rijandin li Zîlan û Qoçgîr ê.
Hey endam bi vejînî ver e xoybun.
Boy Kurdistan li ber gule baran ê .
Hunandîy e vejînî û xoybun ê.
Boy Partî Demokrat a Kurdistan ê.
Hey endam bi vejînî wer e xoybun.
Hezar salê, Dagirkerên Kurdistan ê, Bav û Kalê me, bi şiklên Curbe-cur kuştine. Dema em, Kurdistana mezin, çê nekin, ewên hîna, Hezar salên din jî, me û Zarokên me, bi şiklên Curbe-cur, bikujin. Divê em, dawî li şeş devletên îro, ''1-Tirkiye, 2-Îran, 3-İraq û Kuweyt ê, 4-Surîye, 5-Azarbeycan û 6-Lûbnanê '', bînin Çend Welatên Gelên Arî lê dijîn, tevê Nexşê Kurdistan ê bikin û wekê Împaratorî ya Medya yê, Kurdistan mezin, çê bikin. Û paşê jî, emê Kurdistana Piroz, bikin Kele ya Demokrasî yê...
Partîya Demokrat a Kurdistan — Xoybun 
“Sonda me mirin e di riya te de welat.
Yarê bixun e sitranê dîlanê.
Bi Gurzê, Rustemê-Zal kim.
Hun Dizanin !
Ey Şehîdên, Lor û Gorî.
Hun, bi xêr hatin. 
Her Bijî, Kurd û Kurdistan. 
