PDK - XOYBUN
|
AVRUPA BİRLİĞİ – TÜRKİYE YENİLEŞTİRİLMİŞ KATILIM ORTAKLIĞI BELGESİ (2) H@berci 28. Mart 2003 Çevre Müktesebat - İlgili AB müktesebatına geçiş için bir program benimsenmesi - Kamu sektörü ve özel sektör açısından uyumun maliyetinin gerçekçi olarak belirlenmesi ve gerekli yatırımların finansmanı için bir plan geliştirilmesi - Doğanın korunması, su kalitesi, kirliliği önleme yönünde bütünleştirilmiş denetim ve atık yönetimi konularındaki çerçeve yasalara uyumun ve bu yasaların uygulanmasının başlaması - Çevresel Etki Değerlendirmesi yönergesinin uygulanması Tüketicinin Korunması ve Sağlık Müktesebat - İlgili AB müktesebatına uyum sağlanması ve başta piyasa gözetimi alanında olmak üzere etkili bir biçimde uygulanması için altyapının hazırlanması - Ülke düzeyinde zararlı ürünleri belirleyecek ve bildirecek sistemin geliştirilmesi ve TRAPEX veya benzer sistemler aracılığıyla uluslararası düzeyde bu bilgilerin değişiminin sağlaması Adalet ve içişleri Göç ve suçla mücadele - Yasadışı göçle mücadeleyi güçlendirmeye devam edilmesi ve AB ile yeni bir yeniden kabulü anlaşmasının müzakeresi - Örgütlü suçlar, uyuşturucu kaçakçılığı, yolsuzluk ve kara para aklama ile mücadelenin yasal düzenlemeler, iyileştirilmiş idari kapasite, farklı yasa uygulayıcı kurumların işbirliği ile güçlendirmeye devam edilmesi Kurumlar - , Polisin sorumluluğunun önemi göz önünde bulundurularak, ilgili tüm kurumların geliştirilmesi ve güçlendirilmesi - Yargı sistemi dahil olmak üzere tüm kanun uygulayıcı kurumların arasındaki işbirliğinin iyileştirmesi Bilgilendirme ve İdari kapasite - Yasadışı göçü engellemek amacıyla AB müktesebatına uygun etkili bir sınır denetimi yönetimi oluşturmak için kamunun idari kapasitesinin arttırılması - AB yasa ve uygulamaları hakkında bilgilendirme ve bilinçlendirme programlarının geliştirilmesi Gümrük Mevzuat uyumu - Serbest bölgelerle ilgili yasalar, yeni Gümrükler Yasası ve uygulama yönetmeliğinin icrasının sağlanması - Hizmetler ve kamu alımları konularında yeniden müzakerelere başlanması - AB ülkeleri ve Türkiye arasındaki ticarette ayrımcılığa neden olan ticari nitelikli devlet tekelleri sorunun çözümlenmesi İdari kapasite - Gümrük idarelerinin, idari ve yürütme kapasitesinin güçlendirilmesi Kurumlar arası işbirliği - AB Müktesebatı ve 1/95 sayılı kararın hükümleri (özellikle dolandırıcılık soruşturmalarıyla ilgili) alanlarında kurumlararası tam işbirliğinin sağlanması Menşe kuralları - Ticari politikalara uyuma paralel olarak menşe kurallarının da, AB Tercihler Rejimlerine (GSP dahil) uyumunun sağlaması Dış İlişkiler Gümrük Birliği Yükümlülükleri - AB Tercihli Rejimlerine (GSP dahil) uyum sağlayarak, AB Ortak Ticaret Politikasına uyum tamamlanmalı - Gümrük Birliği Kararı’nda öngörüldüğü üzere, 3. ülkelerle serbest ticaret anlaşmalarının tamamlanması için çaba gösterilmesi Mali Denetim İç denetim - Kamu kuruluşlarında iç denetim konusunda AB uygulamalarına ve uluslararası düzeyde kabul edilmiş denetim standartlarına uygun mevzuat oluşturulması ve bu mevzuatın etkili bir şekilde uygulanması - Adaylık öncesi verilen mali destek fonlarına ilişkin yolsuzluk, yasadışı uygulamalarla mücadele ve bunları AB Komisyonu’na bildirme amaçlı idari kapasitenin güçlendirilmesi Maliye ve Bütçe Hükümleri Fon yönetimi - Adaylık öncesi yardım fonlarını yönetimi için merkezci olmayan bir sistem oluşturulması - 2004 bütçesini hazırlarken tüm kamu kurumlarının Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni bütçe kodunu kullanılması ORTA VADELİ EKONOMİK HEDEFLER ALANLAR VE BAŞLIKLAR ÖNCELİKLİ HEDEFLER İLERLEME 2003 Ekonomik kıstaslar Özelleştirme - Tamamlanması Tarım ve finans - Reformların tamamlanması Emeklilik ve sosyal güvenlik - Sürdürülebilirliğinin sağlanması Eğitim ve sağlık - Geri kalmış bölgeler ve genç nüfus başta olmak üzere, genel eğitim ve sağlık düzeyinin yükseltilmesi Tek Pazar Malların serbest dolaşımı - Müktesebata, Avrupa standartlarına tam uyum; - Sertifikasyon, pazarın denetimi ve uygunluk değerlendirme yapılarının güçlendirilmesine uyumun tamamlanması - Kamu İhaleleri Kurumu’nun etkili bir şekilde çalışmasının sağlanması - Kamu ihaleleri ile ilgili yasaların etkin şekilde uygulanması ve denetlenmesi Kişilerin serbest dolaşımı - Mesleki vasıfların tanınması ile ilgili AB müktesebatına uyum sağlanması Sermayenin serbest dolaşımı - AB vatandaşları ve tüzel kişilerinin Türkiye’de gayrimenkul edinmesi ile ilgili tüm engellerin kaldırılması Hizmetlerin serbest dolaşımı - AB antlaşmalarında öngörülen yerleşme hakkı ve hizmetlerin serbest dolaşımı ile ilgili engellerin tamamen ortadan kaldırılması - Özel verilerin korunması ile ilgili yasaların etkin şekilde işlemesinin sağlanması Şirket hukuku - AB müktesebatına uyumu sağlanmış fikri ve sınai haklar mevzuatı konusunda yaptırım gücü olan kurum ve mekanizmaların güçlendirilmesi ve etkili uygulamanın sağlanması Vergilendirme Müktesebat - KDV ve ÖTV alanlarında tam uyum - Vergi gelirlerinin toplanmasını iyileştirmek için vergi idaresinin modernleştirilmesi ve yaptırım gücünün arttırılması Tarım Denetim - Bütünleştirilmiş Yönetim ve Denetim Sistemi’nin kurulmasının tamamlaması Müktesebat - AB’nin ormancılık ve kırsal alanların gelişimiyle ilgili politikalarını uygulamak için gerekli olan yasaların çıkarılması ve idari kurumları kurulması İdari altyapı - Ortak pazar kurumlarının kurulması ve tarım piyasalarının denetlenmesi için yasal ve idari altyapı ile uygulama mekanizmaları benimsenmesi Sınır denetimi - Sınır Denetim Noktaları sisteminin müktesebata uygun şekilde iyileştirilmesi için zaman çizelgesi içeren bir plan verilmesi Gıda güvenliği ve kamu sağlığı - Gıda güvenliği ve denetimi sistemlerinin, insani, teknik ve mali kaynakları arttırılarak yeniden yapılanması ve güçlendirilmesi ve AB gıda güvenliği standartlarına uyulması - Gıda işleme kuruluşlarının, AB temizlik ve kamu sağlığı standartlarına uyumu için modernleştirilmesini öngören bir plan hazırlanması ve plan için bir zaman çizelgesi belirlenmesi Balıkçılık Yapısal reformlar - Ortak balıkçılık politikasını uygulama kapasitesinin geliştirilmesi - Yönetim, denetim, pazarlama ve yapısal düzenlemelerin müktesebata uyumunun sağlanması - Müktesebata uygun olarak balıkçı teknelerin bilgisayar sistemine kayıt edilmesi ve istatistik bilgi sistemi oluşturulması Ulaştırma Mevzuat uyumu - Kara, deniz, hava ve demiryollarında uyumun tamamlanması - Özellikle denizyolları güvenliği alanında mevzuatının etkin olarak uygulanması ve yaptırımının sağlanması - Özellikle deniz ve kara ulaşımında Türk filosunun, bütünleşmeye yönelik teknik kurallara hazırlanması - Trans-Avrupa Ulaşım Ağları (TEN) yönlendirici hedefleri doğrultusunda Türkiye’nin temel ulaşım altyapısı ihtiyaçlarını belirleyecek bir program hazırlanması Ekonomik ve parasal birlik Merkez Bankası - Merkez Bankası’nın özerkleştirilmesi sürecinin tamamlanması; - Kamu sektörüne verilen doğrudan mali desteğin yasaklanması Kamu maliyesi - Kamu maliyesi istatistiklerinin ESA95 sistemine uyumunun sağlanması İstatistikler AB standartlarına uyum - Ticaret sicillerinin AB standartlarıyla uyumlaştırılması - Makroekonomik istatistiklerin özellikle GSİH, uyumlaştırılmış tüketici fiyatları endeksi, kısa vade göstergeleri, sosyal istatistikler, ödemeler dengesi alanlarında müktesebata uyumunun sağlanması İstihdam ve sosyal politika Mevzuat uyumu - İş hukuku, kadın-erkek eşitliği, iş ortamında sağlık ve güvenlik, kamu sağlığı, ayrımcılık ile mücadele alanlarında AB mevzuatına uyumun tamamlanması ve uygulanması; idari kurumların güçlendirilmesi ve yaptırım gücünün arttırılması - Halkın kaliteli sağlık hizmetlerine ulaşması için gerekli adımların atılması; toplum sağlık düzeyinin iyileştirilmesi İdari - Sosyal ve istihdam politikası konularında etkili uygulamanın ve yaptırımın sağlanması Ulusal istihdam stratejisi - İlerde Avrupa İstihdam Stratejisine katılımın sağlanması hedefini gözönünde bulundurarak ulusal bir istihdam stratejisi hazırlanması - İstihdam piyasası ve sosyal gelişmelerin izlenmesi kapasitesinin arttırılması. Sosyal güvenlik - AB uygulamaları ile aynı hizada ulusal bir sosyal güvence stratejisi hazırlanması - Sistemin mali olarak sürdürülebilir olması için emeklilik ve sosyal sigorta reformlarının birleştirilmesi Enerji Müktesebat - Yasaların uyumunun tamamlanması Ticari engeller - Sınır ötesi enerji ticareti önündeki engellerin kaldırılması Yapılanma - Enerji kuruluşlarının yeniden yapılanması ve enerji piyasalarının mevzuata uygun şekilde serbestleştirilmesi; - Yönetim ve denetimin güçlendirilmesi Ortak projeler - Trans-Avrupa Ulaşım Ağları (TEN) yönlendirici hedeflerinde ortak çıkarlara hizmet eden projeler olarak sınıflandırılmış projelerin uygulanmasının teşvik edilmesi Kobiler Mevzuat uyumu - Kobiler için iş ortamının kolaylaştırılması Telekomünikasyon ve Bilgi Teknolojisi Mevzuat uyumu - AB kurallarının tamamen kabulü Ulusal Politika - Tüm iletişim sektörünü kapsayan kapsamlı bir politika geliştirilmesi Serbestleşme - Tüm piyasaların tam olarak serbestleşmeye hazırlanması Bölgesel politik ve yapısal araçlar Ulusal Politika - Bölgesel kalkınma planlarının uygulanması için NUTS II sistemine göre bölgesel sınıflandırma yapılması Kültür ve Audiovisuel politikası Mevzuat uyumu - Uyumun tamamlanması Merci - Bağımsız televizyon ve radyo düzenleme kurumunun gücünün arttırılması Çevre Mevzuat uyumu - Uyumun tamamlanması İdari kapasite - Yönetim ve denetimin kuvvetlendirilmesi Sürdürülebilir kalkınma - Sürdürülebilir kalkınma ilkelerinin bütün diğer sektör politikalarının tanımına ve uygulanmasına eklenmesi Tüketicinin Korunması ve Sağlık Mevzuat uyumu - Uyumun tamamlanması - Tüketiciler ve üreticilerin yeni hükümler hakkında bilgisinin arttırılması ve tüketici derneklerinin güçlendirilmesi Gümrük Mevzuat uyumu - Özellikle serbest bölgeler, çift kullanımlı ürün ve teknolojiler, sahte ve korsan mallar olmak üzere mevzuata uyum - Elektronik sistemlerin AB sistemleri ile uyumunun sağlanması (CCN/CSI yüklenmesi, NTCS için gerekli gelişmenin yapılması, Birleştirilmiş Tarife Yönetim Sistemi) Adalet ve içişleri Eğitim programları - Topluluk hukuku ve Adalet ve İçişleri Alanında İşbirliği (AİAİ) alanlarında müktesebat üstüne eğitim programları geliştirilmesi Kurumlar - Yasa uygulayıcı kurumların güçlendirilmesi - Tüm vatandaşların yargıya başvurma hakkından eşit olarak yararlanmasını sağlamak için hukuki yardım sisteminin geliştirilmesi Mevzuat uyumu ve müktesebat - Schengen Bilgi Sistemi ve Europol’e tam katılım için verilerin korunması ve özel verilerin yasal yaptırım için değişimi hakkındaki mevzuatın kabulü ve uygulama için bağımsız bir denetim kurumunun kurulması - Vize mevzuatına ve uygulamalarına uyuma devam edilmesi - Yasadışı göçün önlenmesi amacıyla göç alanında AB müktesebatı ve uygulamalarına uyum - Schengen Sözleşmesi’nin tam uygulanması için gerekli hazırlıklara başlanması ve sınır idaresinin güçlendirilmesi - Uyuşturucu trafiği, organize suçlar, kara para aklama, yolsuzluk, ceza ve medeni hukuk alanlarda adli işbirliği hakkındaki müktesebatın kabulü ve bu alanlardaki uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi - AB Uyuşturucu Maddeler Stratejisi ve Hareket Planı’na aynı doğrultuda ulusal bir stratejinin geliştirilmesi ve uygulanması Mülteciler - Sığınma hakkı konusunda 1951 Cenevre Anlaşması’na getirilen coğrafi kısıtlamanın kaldırılması ve mülteciler için barınma olanaklarının ve sosyal desteğin geliştirilmesi Mali Denetim Müktesebat ve mevzuat uyumu - AB mali çıkarlarının mevzuat, yönetim ve yürütme boyutlarının eşgüdümünü sağlayarak koruyacak, bağımsız bir yolsuzlukla mücadele biriminin oluşturulması yönünde hazırlık yapılması - Dış denetimde INTOSAI kurallarına uygun yeni bir mevzuat benimsenmesi Kurumlar - İlgili kurum ve kuruluşların bağımsızlığının sağlanması - Sayıştay’ın önceden denetim işlevlerinin kaldırılması Maliye ve Bütçe Hükümleri İdari kapasite - KDV ve gümrük vergisi toplanmasıyla ile ilgili idari kapasitenin güçlendirilmesi ve yolsuzlukla mücadele için etkili araçların yaratılması - AB’nin özkaynaklar sistemine ilişkin hazırlıkları yürütecek bir eşgüdüm biriminin kurulması Yenileştirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi Mali Yardım, İkili İşbirliğinin geliştirilmesi, AB Programları ve Ajansları AB Komisyonu Ekim 2002 tarihinde sunduğu Strateji Belgesinde Türkiye’ye yapılacak mali desteğin, Türkiye’nin ihtiyacı ve kullanma kapasitesi de göz önünde bulundurularak önemli miktarda arttırılmasını öngörülmüştü. Bu yaklaşım Aralık 2002 tarihinde Kopenhag AB Konseyi tarafından da onaylanmış ve sözkonusu mali desteğin 2000-2006 mali perspektifi kapsamında “adaylık öncesi yardım” kaleminden verilmesine karar verilmiştir. Bu karar, AB Komisyonu’nun 12 şubat 2003 tarihli ve COM (2003)70 sayılı önerisinde benimsendi. 2004 2005 2006 Toplam Türkiye’ye verilecek üyelik öncesi mali destek (milyon €) 250 300 500 1050 Yenileştirilmiş Katılım Ortaklığı Belgesi uyarınca 2004-2006 döneminde verilecek üyelik öncesi mali destek, başta siyasi olmak üzere, Kopenhag kıstaslarının yerine getirilmesini hedeflemektedir. Bu çerçevede yardımlar, kurumsal kapasitenin arttırılması (%30) ve AB müktesebatının benimsenmesi için yatırımların desteklenmesi (%70) alanlarına yönlendirilecektir. Ayrıca, Türkiye ekonomisinin iyileştirilmesi ve AB tek pazarından gelen rekabete dayanabilme gücünün arttırılması amacıyla da mali destek verilecektir. AB üyeleri ve diğer aday ülkelerle sınır ötesi işbirliği de desteklenecektir Tüm aday ülkelerde olduğu gibi Türkiye’de de mali destek çerçevesinde iki öncelikli alan öne çıkmaktadır: 1. Kurumların idari kapasitesinin güçlendirilmesi : Burada amaç AB müktesebatını uygulayabilme kapasitesini güçlendirmek ve Türkiye’nin gelecekte AB ekonomik ve sosyal bütünleşme politikalarına katılımını hazırlamaktır. Yardımlar, merkezi, bölgesel ve yerel yönetimlere verilebilecektir. Bu çerçevede üye ülkelerle birlikte eşleştirme (”twinning”) projeleri başlatılacaktır. Üyeliğe hazırlık ve AB müktesebatının uygulanmasında önemli bir rolü olan kuruluşlara da (özellikle, sosyal diyaloğa katılan iş dünyası ve işçi örgütleri, ticaret ve tarım odaları gibi meslek örgütleri ve diğer temsil kuruluşları) mali destek sağlanacaktır. Ayrıca demokrasi, hukuk devleti, insan hakları, kadın erkek eşitliği ve azınlık hakları uygulamalarının güçlendirilmesi ve yerleşmesi yönünde girişimlerin desteklenmesi amacıyla hükümetdışı örgütlere de yardım sağlanacaktır 2. Yatırım yardımı : Bu çerçevede müktesebata uyum konusunda mevzuat altyapısının güçlendirilmesi yatırımları ve müktesebata yönelik doğrudan yatırımlar desteklenecektir. Mevzuat altyapısı konusunda yatırımlar, kurumların güçlendirilmesine dayanan bir hükümet stratejisinin olmasına bağlıdır. Bölgelerarası dengesizliğin boyutu ve AB ile Türkiye’nin gelir ortalamaları arasındaki farklar gözönüne alınarak, yardımların bir bölümü de ekonomik ve sosyal bütünleşmeyi hedefleyen yatırımlara verilecektir. Katılım Ortaklığı Belgesi üyelik öncesi mali yardımların programlanması için temel oluşturacaktır. Önceliklerin belirlenmesinde AB Komisyonu ilerleme raporları ve Türkiye’nin ulusal raporu da dikkate alınacaktır. Halihazırda göç de dahil olmak üzere, adalet ve içişleri, deniz taşımacılığı güvenliği, sağlık, çevre, tarım ve kırsal gelişme öncelikli alanlar arasında sayılabilir. Katılım stratejisi çerçevesinde ekonomik ve sosyal kalkınma da desteklenecektir. Türkiye fonların idaresi ve kullanımı yönünde kapasitesini geliştirmelidir. Uygulama yetkisinin tamamen devredilebilmesi için iyi bir mali denetim sağlanabilmesi yönünde gereken tedbirler alınmalıdır. Mali yardımların merkez dışından idare sistemine 1 Haziran 2003 tarihinden itibaren geçilmesi öngörülmektedir. Türkiye, Avrupa Yatırım Bankası kredilerinden EUROMED II, Akdeniz ortaklığı mekanizması, Türkiye’ye yönelik özel hareket planı, deprem yardımları ve katılım öncesi yardımlar çerçevesinde yararlanabilmektedir. 1992-1999 arasında Türkiye’ye yönelik 445 milyon € kredi sağlanmıştır. 2000-2002 döneminde kredi miktarı 1 500 milyon €’ya yükselmiştir. AB ve Türkiye bu krediler ile Türkiye’deki reform sürecini destekleyen diğer ulusalarası kaynakların, özellikle Dünya Bankası’nın, eğitim, mevzuat reformu ve kamu sektörü gibi alanlardaki programları arasında tamamlayıcılığın sağlanmasına dikkat etmektedir. AB Komisyonu 2002 yılı raporunda, katılım öncesi hazırlıklara destek çerçevesinde işbirliğinin geliştirilmesi öngörülen alanlar: § Güçlendirilmiş siyasi diyalog: siyasi katılım kıstasları, insan hakları, Kıbrıs, sınır uyuşmazlıkları. Halihazırda varolan esnek çerçeve, siyasi diyaloğun, Ortak Savunma ve Dış Siyaset alanında konularına genişletilmesine olanak tanımaktadır § Güçlendirilmiş ekonomik diyalog: makro ekonomik performans, istikrar ve ekonomik reformlar § Mevzuat uyumunun incelenmesi: teknik komiteler, TAIEX ve teknik çalışma grupları § Gümrük birliğinin güçlendirilmesi: hizmetler ve kamu alımları, malların serbest dolaşımında kalan engellerin ortadan kaldırılması § İkili ve üçüncü ülkelere yönelik ticari ilişkilerin geliştirilmesi: üçüncü ülkelerle AB’nin yaptığı anlaşmaların Türkiye ile de yapılmasının sağlanması § Adalet ve içişleri alanında işbirliğinin geliştirilmesi: sınır idaresi, sığınma hakkı ve göçmen politikalarında AB müktesebatına uyum, yolsuzlukla mücadele, polis ve adli makamların ceza hukuku ve suçla mücadelede işbirliğine yönelik AGIS programı § Deniz taşımacılığının güvenliği: teknik yardım § AB programlarına katılım : 2003 yılında Türkiye şirketler, girişimcilik, kadın-erkek eşitliği, ayrımcılıkla mücadele, sosyal dışlanma ile mücadele, kamu sağlığı istihdamın desteklenmesi ve Araştırma-Geliştirme alanında 6. çerçeve programa katılabilecektir. Türkiye’nin 2004 yılında eğitim ve gençliğe yönelik Socrates, Leonardo da Vinci ve Avrupa gençlik programlarına katılımı için AB teknik ve mali yardımları sürecektir.Türkiye Ocak 2003’te itibaren Avrupa Çevre Ajansı’na katılmıştır. Diğer programlara katılım hazırlıkları sürmektedir. |