Peymana Sewrź ū serhildana Berzencī (1882-1956)
Pižtī ko elmanī ū bi wan re jī osmaniyan žer wenda kirin, di peymana Sewrź (1920) de biryar hat dayīn ko kurd ū ermenī jī li bakurź Kurdistanź bigihījin azadiya xwe. Lź mixabin ev bi tenź li ser kaxez’ ma. Xuya bū ko hź ji hingź ve Dewletźn Hevbež li ser kurdan difikirīn, lź hesabź wan her tim li ser "hespź" qewītir bū.
Īngīlīzan ko Iraq di bin bandora wan de bū, vź carź ji hukūmeta Iraqź daxwaz kirin ko li deklerasyona xwe xwedī derkevin ū mafźn kurdan ź otonomiyź bi cī bīnin. Li gora vź deklerasyona ko di navbera hukūmeta Īngīlīz ū ya ereban de hatibū īmzekirin, diviya ko kurdan di nav sīnorźn Iraqź de otonomiyź bi dest bixista.
Hukūmeta ereb ne razī bū ko ēi otonomī bide kurdan, lź ji ber rewža xwe ya bindestiya Īngīlīzan ū bźhźzbūna xwe ne digot "na" jī. Ēawa hebe "kurd jī bežek ji gelź dewleta Iraqź" būn. Her wiha kurd bi xwe jī ji rewžź ne razī būn. Hź di sala 1918an de Žźx Mehmūdź Berzencī ū gelek pźževanźn kurd īmze berhev kiribūn da ko di bin bandora Īngīlīzan de hukūmeteke kurd ava bikin.
Malbata Berzencī ji salźn 1850an ve di herźma Suleymaniyź ū derdora wź de pźževanī dikirin. Bavź wī Žźx Saīdź Suleymanī jī pižtī serhildana 1908an hatibū bidardakirin.
Di ēiriya pažīn de temsīlkarź Īngīlīzī Noel, li ser navź Īmparatoriya Īngīlīstanź hukumdariya Bažūrź Kurdistanź da Mehmūd Berzencī. Lź pižtī demekź ko Soan kete dewsa Noel, rewž guhirī ū īmparatoriyź xwest ko li hember Berzencī ū hukūmeta kurd hinek guhartinźn fermī pźk bīne. Kurdan ev qebūl nekir ū Berzencī biryara berxwedanź da. Pižtī žer, Berzencī di gulana 1919an de wezīfedarźn Īngīlīzan da girtin ū serxwebūna xwe īlan kir.
Berzencī her wiha ji ēaraliyź Kurdistanź alīkarī daxwaz kir. Wī digel vź ji Lenīn re jī bi nameyekź ve daxwaza pižtgiriyź kir. Mala Barzaniyan bi serokatiya Žźx Ehmed ēūn hewara Berzencī ū di žerź li hember Īngīlīzan de ciyź xwe girtin. Mistefa Barzanī hź di wź demź de serokatiya hźzeke kurdan dike ū di Dola Piyaw de bi cī dibe. Žźx Mehmūdź Berzencī di sala 1922an de xwe milūkź Kurdistanź īlan kir. Īngīlīzan bi balafiran ve Kurdistan ū bi taybetī jī hźla Suleymaniyź seranser bombebaran kirin. Tevī vź jī hźzźn Berzencī nźzī du salan bi ber xwe dan.
Ēi mixabin serhildan zźde dom nekir. Īngīlīzan tevī balafirźn xwe źrīžan birin ser Suleymaniyź ū hukumeta ereb ū īngīlīz dor li hźzźn kurdan girtin. Ev serhildana Berzencī jī di sala 1924an de bi dawī hat. Dź Berzencī žež sal žūnde dīsa serī li hember dijmin hilda ū Suleymaniyeyź bixista bin destźn xwe. Lź ev jī bi ser nakeve ū īngīlīz Berzenci demeke dirźj li cihekī mihkem dixin bin ēavan. Mehmūd Berzencī ko xwe milūkź Kurdistanź īlan kiribū ū li ser navź xwe dirav dabū ēapkirin, pižtre derbasī Bexdayź bū ū li wir di sala 1956an de ēavźn xwe ji jiyana bźbext re girt.
Mafź Kopīkirin &kopībike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd ū Kurdistanź daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyźn Aborī ū Avakirin, Pirojeyźn Cand ū Huner, Lźkolīna Dīroka Kurdistanź, Perwerdeya Zimanź Kurdī, Perwerdeya Zanīn ū Sīyasī, Wežana Malper ū TV yźn Kurdistane. Tev maf parastī ne. Wežandin:: 2003-03-14 (5135 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |