GOTINÊN PEÞIYAN DI GRAMATÎKA KURDÎ DE
Em li jêr hinek ji wan gotinên pêþiyan, ku di kitêba Mîr Celadet Bedirxan "Gramatîka Kurdî Ð Kürtçe Grameri" de hatine nivîsandin pêþkeþî xwendevanan dikin.
Adetên bav û bapîran, kerik xweþtir in ji hejîran
Agir xweþ e, lê xwelî jî jê çêdibe
Ava hêdî hêdî, me ecêb jê dî
Axa, bi deh gundên xwe ve, bawer dike Keyxosrowe
______
Bav harsim dixwe, diranên kur disekihin
Bê þêx û pîr meçe dîwana mîr ku tu nekevî halê feqîr
Berxê nêr li ber du maka ye
Bi lavlavê mirov ji ber jina xwe nake der
Bira dilî bi dilî bî, tûrê parsê li milî bî
Bira rê be, bira dûr be; bira buhûr be; bira kûr be; bira keç be; bira pîr
be; bira avis be, bira bi derengî be
Buharê pez, havînê rez, zivistanê ez
_______
Cêr di riya avê de diþkê
________
Çira nîne ko heta sibehê pêkeve
_______
Daran di ser xwe re mebire
Dera jina xera ne kiriye hîna ava ye
Derew dujminê Xwedê ye
Derew sêwî ye
Destê bi tenê, deng jê nayê
Dilê tirsok sînga gewr nabîne
Dinê li dinê, çavê gur li bizinê
Dinya bi dor e, ne bi zor e
Dinya gulek e, bihn bike û wê bide hevalê xwe
Diyarî qesp in, þûndiyarî hesp in
Du parên xizaniyê nezanî ye
_________
Ew reya te berê xwe dayê, ez hatime
Ez hêdî diçim, bela digehe min; ko zû diçim, ez digehim belayê
Ez kelê rojekê bim û ne mangê hezar salî bim
___________
Ferxekî þêra, þêr e
__________
Gavan ber bi mal e, jina gavan þixulkar e
Go ziyaretê: <>. Go: <
gelek caran mala te xerab kiriye, lê tu bixwe nizanî>>.
Gotina xweþ buhara dilan e
Gotine rovî: <>. Rovî girî û got: < ne bawer im>>
Gundê bê rez, konê bê pez, mirovê dibêje ez û ez, hemî ne tutiþt e
________
Heçî li hespê hevalan siwar e, herî peyar e
Helaw ji þîrêzê çênabe
Her þêrek bi lepê xwe ye
Her tiþt bi ziravî diþkê, mirov bi stûrî
Herçi jar e, li havînê jî sar e
Hêþtir radibin hev, hêstir û ker bin lingên wan diçin
Heta li mirinê, çav li kirinê
Heta tu cehenemê nabînî cenet bi te xweþ nabî
Heya serî sax dimîne, çav ecêban dibîne
Heyar dost kêm in, dijminek pir e
Heyfa ciwaniyê, pîrî li pey e; heyfa heyveronê, þevereþ li pey e.
_______
Ji hirçekî du eyar dernayê
Ji mêra nav dimîne, ji ga çerm
Ji xezalê bezatir nîne, ji rizqê xwe zêde naxwe
Jin qeleh e, mêr girtî ye
__________
Kar þêr e, wextê dest lê dikî, dibe rovî
Keça mîran bi qelenê gavana nayê
Ko agir li çiya ket, ter û hiþk tev de diþewitin
Ko ker ket heriyê, xwedî wê rahêje teriyê
Kor çilo li Xwedê dinêre, Xwedê jî werge lê dinêre
Ko kela þorbê çû, behayê hesko perêk e
________
Li ser kebaba ve çû, li ser dexdexana keran ve bû
Li þera xal û xwarzî; li xwarina, mam û brazî
________
Ma ne xwîn e? Ha ji dest, ha ji zend
Mala zarok tê de, þeytan naçe tê de
Malê dinê qloçê mêran e
Mêr çem e, jin gol e
Mêvanê yekî, mêvanî gundêkî
Min xelk hîn kir govendê, êdî kesî destê min ne girt
Mirov here masiya, qûna wî þil dibe
Mirov kuþtiyê þêra bit, ne girtiyê roviya
Mû bi mû, rihek cêdibe
_________
Nan û pîvaz û nexweþî çavreþî ye
Ne dixwim savarê ne diçim hawarê
Ne gayê min li garanê ye, ne galgala nanê gavên dikim
Nû hatin, kevin xelat in
_________
Pêlên mayî ji ên buhurtî bêtir in
Pezê nêr ji bo kêrê ye
_________
Rê reya mirinê be jî, tu her li pêþ be
Roja xweþ ji sibehê de xweþ e
Rovîkî berdayî ji þêrekî girêdayî çêtir e
Royê kiçik lê herikî ji avê mezin lê sekinî çêtir e
_________
Serîkî birî nayê kirîn
þêr þêr e, çi mê ye çi nêr e
þûþa dilan, wekê diþkê, cebar nabe Te daye avê, ha li çongê ha li navê
_________
Xwedê yar be, bela þûr dar be
Xwîn bi xwînê nayê þuþtin, xwîn bi avê tête þuþtin
________
Yê ku bi jina xwe nikare ne tu mêr e
Yê ku ji jina xwe natirse ne tu mêr e
Yek heye, bi sedî; sed heye, ne bi yekî
_________
Zêr di zikaka de winda nabe
Zêr zane, zor zane
Zikê bixwe savarê divê here hawarê
* Li hinek heremên Kurdistanê tên gotin:
"Zêr zane, zor zane, devê tivinga mor zane."
Mafê Kopîkirin &kopîbike; PDK-XOYBUN; wiha, di xizmeta, Kurd û Kurdistanê daye : Pirojeya Kurdistana Mezin, Pirojeyên Aborî û Avakirin, Pirojeyên Cand û Huner, Lêkolîna Dîroka Kurdistanê, Perwerdeya Zimanê Kurdî, Perwerdeya Zanîn û Sîyasî, Weþana Malper û TV yên Kurdistane. Tev maf parastî ne. Weþandin:: 2003-04-29 (5181 car hat xwendin) [ Vegere ] | PRINTER |